Familienamen in Zeeland: Traas

De familienaam Traas werd in de volkstelling van 1947 502 keer genoteerd in Nederland; in Zeeland woonden er toen 363. In 2007 waren er 749 naamdragers in Nederland, waarvan ruim de helft in Zeeland woont. Waar komt de naam Traas vandaan?

Wat betekent de naam?

Frans Debrabandere suggereert twee verklaringen in zijn Woordenboek van de Familienamen in Zeeland. Traas zou een beroepsnaam kunnen  zijn voor een grondwerker en houdt dan verband met het Franse woord terrasse dat ‘terras, aarden wal’ kan betekenen. Het kan ook een herkomstnaam zijn die verwijst naar de Noord-Franse streek Thiérarche, dat in 1143 nog bekend is als Teracium.

Frappant is ook de gelijkenis met de namen Traetsaert en Trassaert die eveneens in de omgeving van Kortrijk (en Izegem) voorkwamen. Deze namen worden in verband gebracht met het Middelnederlandse werkwoord traetsen dat ‘dansen’ betekent.

De naam Traas is niet enkel bekend in Zeeland. Ook in Overijssel is er een familie Traas, maar de naam daar zou een herkomstnaam kunnen zijn naar een erf dat Ter avest genoemd wordt. In westelijk Brabant komen de varianten Traest en Traast voor.

De familienaam Traas in Nederland in 2007 (Nederlandse Familienamenbank). Hoe donkerder de kleur, hoe frequenter de naam voorkomt.

Enkele naamsvermeldingen in Zeeland

Familienamen zijn pas officieel vastgelegd in 1811, maar lang daarvoor werden in bepaalde regio’s de familienamen al erfelijk. In Vlaanderen komt de naam Traas in een van zijn varianten al vrij vroeg voor. In 1393 is er al een Boydin Tierasse in Ronse, in 1445 kennen we een Anna van Teraisse in Ieper. In het midden van de 17de eeuw is de naam Traas terug te vinden in de omgeving van ’s Heer Arendskerke-’s Heerenhoek-Heinkenszand. De naam vinden we dan vaak gespeld als Teraes of Terraes. De Zeeuwse familie Traas in Zuid-Beveland stamt volgens Debrabandere af van Lauris, Jan en Pieter Terraes. De laatste twee zijn in ’s Heer Arendskerke getrouwd respectievelijk in 1661 en 1672 als jongelieden uit Izegem in Vlaanderen. Eerste dateringen zijn niet altijd absoluut en kunnen bijgesteld worden afhankelijk van nieuw gevonden documenten. Ze geven wel een inzicht in het voorkomen van bepaalde namen of naamsvarianten in die periodes.

Zeeuwse bijzonderheden

De Zeeuwse familie Traas is omstreeks 1650 vanuit Izegem in West-Vlaanderen in ’s Heerenhoek en omgeving terechtgekomen. De oorspronkelijk naamvorm Terraes veranderde daar in Teraes en Traes en werd uiteindelijk Traas.

Johannes Cornelis Traas.

Bekende en minder bekende Zeeuwen met de naam Traas

Johannes Cornelis Traas werd geboren op 21 april 1913 in Baarland. Hij hielp daar zijn vader in de fruitboomgaard. Na de Tweede Wereldoorlog kweekte hij in Baarland onderstammen voor fruitbomen in Baarland. Bij de watersnoodramp van 1953 werd zijn bedrijf getroffen en verloor hij alles wat hij had opgebouwd. Als hij dan toch bij nul moest beginnen, deed hij dat liever in Canada, waar in die tijd veel jonge boeren heen gingen. J.C. Traas scheepte in 1954, samen met zijn vrouw en zes kinderen, alles wat hij had in om in het verre Canada een nieuw leven te beginnen. Hij nam ook wat oude documenten mee die al meer dan een eeuw in de familie werden bewaard. In Canada stampte hij met veel doorzettingsvermogen Traas Nursery uit de grond, waarmee hij nieuwe inzichten in de fruitindustrie bracht door onderstammen te introduceren. Het bedrijf werd later overgenomen door zijn zoon, die ondertussen ook al gepensioneerd is.
De documenten die J.C. Traas meenam naar Canada zijn uiteindelijk weer in Borsele beland. De stukken hebben betrekking op het leven in Baarland en dat maakt ze uiterst zeldzaam, want in de negentiende eeuw ging het Baarlandse gemeentearchief samen met de herberg waarin het werd bewaard, in vlammen op. Wat kon worden gered, past in één archiefdoosje. De documenten die Traas meenam naar Canada waren in zijn bezit omdat het niet ongebruikelijk was dat burgemeesters/gemeentescretarissen belangrijke stukken bij zichzelf thuis opsloegen. De bewaarde stukken komen uit de kast van een burgemeester Bruggeman, een negentiende-eeuwse voorzaat van de familie Traas. J.C. Traas zorgde er ook voor dat de hervormde kerk in Baarland, eigendom van de Stichting Oude Zeeuwse Kerken, een oude doopvont heeft teruggekregen. Het was Johannes Traas was die de gemeente Borsele vanuit Canada tipte over de verblijfplaats van de doopvont, die in Middelburg stond.
Niet enkel de documenten en de doopvont vonden een Zeeuwse thuis dankzij hem. In het voorjaar van 2011 kreeg het Zeeuws Genootschap twee koffers met Zuid-Bevelandse streekdracht aangeboden door mevrouw Anthonise-Guiljam, nicht van J.C. Traas, die ervoor zorgde dat de collectie van haar Canadese oom terugkeerde naar Zeeland. J.C. Traas overleed in 2006 op 93-jarige leeftijd.

Kees (1958) en zijn zoon Stef Traas zijn bekend van het Bevrijdingsmuseum in Nieuwdorp. Het museum vertelt het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Zeeland, over de periode van mobilisatie tot en met de terugkeer van het Zeeuwse oorlogsbataljon uit Oost-Indie. Kees Traas heeft van jongs af aan een bijzondere collectie verzameld over de Tweede Wereldoorlog. Als mensen in omstreken een goede bestemming zochten voor een bijzonder stuk uit de oorlog, brachten ze het naar de familie Traas. Zo werd de collectie steeds groter. In 1995 werd de zolderverdieping ingericht als tijdelijk museum. Het huidige museum werd op 30 oktober 2009 geopend.

Bronnen

F. Debrabandere, Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk, Amsterdam 2003.
F. Debrabandere, Woordenboek van de familienamen in Zeeland, Amsterdam 2009.  Geraadpleegd op www.naamkunde.net.
L. van Driel, Van Aarnoudse tot Zachariasse; Zeeuwse familienamen, Vlissingen 2007.
Nederlandse Familienamenbank.
Familienamendatabank België: www.familienaam.be.
P.A. Harthoorn, Opzoekingen over de grens, in: VZS, 1982, nr. 37, p. 98.
P. Lindhout, De familie Traas in Zeeland, in: VZS, 1983, nr. 42, p. 427.
P.J. Meertens Zeeuwse familienamen, Naarden 1947.
K. Traas, Genealogie van Jan Laurisse Traes, in: VZS, 1999, p. 101-109.