Familienamen in Zeeland: Smallegange

Verhalen Erfgoed Zeeland

De familienaam Smallegange werd in de volkstelling van 1947 162 keer genoteerd in Zeeland. In Nederland waren er in totaal 317 naamdragers. Dat aantal steeg in 2007 tot 339 naamdragers. Waar komt de naam Smallegange vandaan?

De naam Smallegange is een typisch Zeeuwse naam.

Wat betekent de naam?

De naam Smallegange is afgeleid van een toponiem, een plaatsnaam, een plaats die zeer smal was. Smallegange gaat volgens Meertens terug op de naam van een gebouw in Kloetinge: het voormalige huis of kasteel Smallegange lag op een verhoogd terrein bij de oude kreek de Smallegange. Aan deze kreek dankt behalve het huis dus ook de familie Smallegange haar naam. De oorspronkelijke betekenis is ook nu nog duidelijk herkenbaar als ‘een smalle gang of steeg’.

Enkele naamsvermeldingen in Zeeland

De familie is uit archivalische gegevens bekend sinds de veertiende eeuw. De wellicht oudst bekende telg was Willem (van) Smallegange, gehuwd met de dochter van de heer van Kloetinge. Hij overleed omstreeks 1315. In 1425 kennen we Adriaen van Smalleganghe filius Jans van Cloetinghen in Zeeland. In 1563 overleed Cornelis Mattheusz Smallegange; hij was burgemeester in Goes. Zijn zoon Mattheus Corneliszn. Smallegange (1558) was er ook burgemeester en overleed in 1594. Hij maakte van 1580 tot 1592 deel uit van de vroedschap van Goes en was kerkmeester, weesheer (1593), ouderman (1584) en grootrentmeester van de Staten van Zeeland. Een andere Smallegange, Hieronimus Mattheuszn. Smallegange (1585-1620) studeerde medicijnen te Leiden, waarna hij zich als stadsdokter te Goes vestigde. Hij was er schepen van 1613-1618, commissaris van het landrecht van 1615-1621. In de twist tussen de Zeeuwse medici over het gebruik van muskus bij kraamvrouwen. keerde hij zich tegen Van Lansbergen en gaf in 1613 een geschrift over deze kwestie uit. Andere vermeldingen: Lucas Adriaansz Smallegange, Kloetinge-‘s-Gravenpolder (1572); Marinus Smallegang, Terneuzen (1689) en Cornelis Smalleganck, Schoondijke (1713).

De familienaam Smallegange in Nederland in 2007 (Nederlandse Familienamenbank). Hoe donkerder de kleur, hoe frequenter de naam voorkomt.

Zeeuwse bijzonderheden

De naam Smallegange wordt wel eens als een typisch Zeeuwse naam opgevoerd, omdat hij gerelateerd is aan een specifiek gebouw in Kloetinge. Behalve Smallegange komt ook Smallengange voor, maar er woont niemand in Zeeland met die naam. De naam Smallegang daarentegen kwam in 1947 17 keer voor, en alle naamdragers woonden in de huidige gemeente Terneuzen. In 2007 waren er nog 17 naamdragers met de naam Smallegang, waarvan 13 in Terneuzen. Wellicht is een klerk de eind-e vergeten toe te voegen. Er is in 1689 sprake van een Marinus Smallegang in Terneuzen.

Bekende Zeeuwen met de naam Smallegange

Zowel Mattheus Corneliszn. Smallegange als HIeronimus Mattheuszn. Smallegange worden vermeld in de Zeeuwse encyclopedie. Maar zij zijn niet de enigen. Ook Mattheus Joanszn. Smallegange (1624-1710) staat erin. Hij is de auteur van de ‘Nieuwe Cronvk van Zeeland’. Verder is er ook nog Johan Mattheuszn. Smallegange (1583-1628) die rechten studeerde in Leiden en zich vestigde als advocaat te Goes. Hij was er lange tijd schepen en stadsrentmeester, weesheer, commissaris van het landrecht en hoogbaljuw van Borssele.

Mattheus Joanszn. Smallegange is de auteur van de ‘Nieuwe Cronyk van Zeeland’.

Bronnen

Nederlandse Familienamenbank.
Familienamendatabank België.
F. Debrabandere, Woordenboek van de familienamen in België en Noord-Frankrijk, Amsterdam 2003.
F. Debrabandere, Woordenboek van de familienamen in Zeeland, Amsterdam 2009. Geraadpleegd op www.naamkunde.net.
L. van Driel, Van Aarnoudse tot Zachariasse; Zeeuwse familienamen, Vlissingen 2007.
P.A. Harthoorn, Honderd Zeeuwse families, Naarden 1967.
D. de Koning-Kastelijn, M.W.A. de Koning & J.J.B. Kuipers, Smallegange te Abbekinderen, in: Nehalennia (2000), nr. 127, p. 25.
P.J. Meertens, Zeeuwse familienamen, Naarden 1947.