Vroegmiddeleeuwse scheepsresten in Domburg

door Robert van Dierendonck

Hoewel Zeeland al in de Romeinse tijd havens bij Domburg en Colijnsplaat, mogelijk ook bij Aardenburg en Westenschouwen moet hebben gekend, zijn er nog geen resten van Romeinse schepen gevonden. Anders is dat voor de vroege middeleeuwen (450-1050), waaruit relatief veel scheepshout bekend is. Niet verwonderlijk is dat alle vroegmiddeleeuwse houten scheepsresten afkomstig zijn uit negende-eeuws Domburg, de (omgeving van de) handelsnederzetting Walichrum.

Laatste reis naar Domburg

Met zekerheid zijn hergebruikte resten van vier schepen bekend, mogelijk vijf. Het oudste scheepsdeel zijn drie overlappende plankfragmenten van een steven van een overnaads gebouwd kielschip, hergebruikt op een erf binnen de Domburgse ringwalburg aan de Badstraat. De boom van de gedateerde eiken plank was op zijn vroegst gekapt tussen 786 en 800. Deze Angelsaksische boot bleek gebouwd in Hamwic, de voorganger van het Zuid-Engelse Southampton. Het maakte dus zijn laatste reis naar Domburg.

Overnaadse stevenplanken van het Domburgse kielschip, gebouwd bij Southampton.

Overnaadse stevenplanken van het Domburgse kielschip, gebouwd bij Southampton.

Van rivieraak tot gootbodem

Delen van een ander schip, met een vroegste kapdatum tussen 834 en 852, zaten in een grafkist, die aan de Schuitvlotstraat onder de wal van de Domburgse ringwalburg was begraven. Een derde scheepsrest is een beukenhouten kimplank van een platboomde rivieraak, als bodem van een houten goot gevonden bij het Badhotel in 1991. Een radiokoolstofdatering levert een meest waarschijnlijke datering tussen 750 en 800 op. Het vierde scheepsdeel, een scheepsspant eveneens uit de nederzetting van de Badstraat, is van een schip dat 875-900 gebouwd moet zijn.

Oudste Zeeuwse schip?

Van een laatste bodemplank van een grafkist in de begraafplaats van Oostkapelle-Berkenbosch, moet worden vastgesteld of het een scheepsdeel was. Van deze plank is sinds kort een datering bekend: vroegste kapdatum tussen 681 en 703 en afkomstig uit het Duitse Rijnland. Daar kwamen in die tijd alleen wijntonnen en schepen vandaan;  een deel van een wijnton is het zeker niet. Vermoedelijk is het een plank van een platbodem, maar we wachten het scheepsarcheologisch specialistenoordeel af. Duimen voor het oudste schip van Zeeland!