Sporen van het verdronken kasteel van Lodijke

In 2005 is een kasteel herontdekt dat bijna vijfhonderd jaar had gesluimerd op de bodem van het Lodijksche Gat (Oosterschelde). De Antwerpse sportduiker Edward Goyvaerts maakte toen foto’s van een lang stuk muur. Lodijke was een in 1530/32 verdronken dorp in het noorden van het Verdronken Land van Zuid-Beveland, ten westen van de stad Reimerswaal.

Dijkgat

Bij het dorp stond het kasteel van de heren van Reimerswaal. Kasteelheer Adriaan van Reimerswaal speelde tijdens de beruchte Sint-Felixvloed van 5 november 1530 een kwalijke rol: hij wilde een dijkgat niet dichten zodat het binnenkomende water een haven voor hem zou uitschuren. Gevolg was dat een groot gebied definitief verloren ging, inclusief Lodijke en zijn slot zelf!

‘Rommerswale’, Lodijke en andere plaatsen op de Scheldekaart van 1504/1505.

Duikerslatijn?

Een bron uit 1365 noemt verschillende behuizingen van het kasteel; ook een toren, voorhof, boomgaard en gracht. Het kasteelterrein binnen de buitengracht met een stuk boomgaard besloeg 13 gemeten, dat is meer dan 5 hectare. Sportduikers spraken al langer over grote muurresten op de bodem van het Lodijksche Gat. Het ging om 1 tot maximaal 4 meter hoge muurdelen over een lengte van zo’n 16 meter. Zelfs de plattegrond van het verdronken kasteel zou nog redelijk goed waarneembaar zijn. Duikerslatijn? Nee, Ed Goyvaerts leverde in april 2005 het bewijs met tal van foto’s van de muur.

Het kasteel van Lodijke; fantasietekening uit de achttiende eeuw.

Raadselachtig

‘Mijn indruk,’ aldus Goyvaerts, ‘is dat er een volwaardig restant van ca. 15 meter lengte, vrij rechtlijnig, met een hoogte van ca. 3,5 meter overblijft. De rechtlijnigheid en hoogte wijst duidelijk op een muur, maar van welk deel van het kasteel of omwalling blijft gissen. De muur had hier en daar puin rondom hem liggen.’ Hoe zo’n fors muurdeel intact op de bodem van het Lodijksche Gat van 15-20 meter diep is terechtgekomen, blijft raadselachtig. Maar dat past wel bij een kasteel, dat in de Zeeuwse ‛verdronken geschiedenis’ zo’n belangrijke rol vervult.

Muurresten op de bodem van het Lodijksche Gat (foto E. Goyvaerts).

Literatuur

Jan J.B. Kuipers, Raadselachtige resten van het kasteel van Lodijke, in: Nehalennia 122, 1999, 19-24.
Jan Kuipers, Duiker legde muurrestanten vast. Sporen van het kasteel van Lodijke, in: Zeeuws Erfgoed 5 (december 2006) 4, 14.
Theo Toebosch, Verdronken Nederland, in: Elsevier 26 augustus 2006, 78-81.