Bombardement Breskens, 1944
Op 11 september 1944 werd Breskens ondergedompeld in rouw. De RAF, de Britse Royal Air Force, probeerde door middel van luchtaanvallen de terugtrekking van Duitse troepen over de Westerschelde te voorkomen. Bij het bombardement werden niet alleen de haven, maar ook delen van de bebouwde kom geraakt. Hierbij kwamen 184 burgers om het leven.
Verwoeste Nederlands Hervormde kerk in Breskens in 1944 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto M. Geerse).
Duitse verdedigingswerken
Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden in en rond de strategisch gelegen havenplaats Breskens door de Duitse bezetter bunkers en fortificaties gebouwd. Deze verdedigingswerken maakten deel uit van de Atlantikwall. Na de val van Antwerpen op 4 september 1944 verzuimden de geallieerde troepen op te rukken naar Zeeland. Hierdoor bleef de Scheldemonding onder Duitse controle. De nog in de regio aanwezige Duitse troepen hergroepeerden zich. Ze namen onder andere sterke posities in langs het Leopoldkanaal en de Braakman. Dit om te voorkomen dat de geallieerden zich toegang zouden verschaffen tot de havens van Antwerpen. Tussen 6 en 20 september 1944 zagen de Duitsers kans om 80.000 manschappen, 600 stukken geschut en duizenden voertuigen van het 15de leger vanuit Zeeuws-Vlaanderen de Westerschelde over te zetten. Daarmee was de opmaat tot een bloedige operatie gezet: de Slag om de Schelde.
‘Breskens pocket’
Een van de hoofdoperaties in deze militaire campagne was het opruimen van de zogenaamde ‘Breskens pocket’. Tienduizenden Duitse militairen hadden zich in de havenplaats Breskens verzameld. Van hieruit zouden ze per vaartuig de Westerschelde worden overgezet. Terwijl Canadezen en Britten oprukten vanuit het zuiden en oosten van Zeeuws-Vlaanderen, besloten de geallieerden op 11 september een bombardement op Breskens uit te voeren. Op deze manier probeerden ze de terugtrekking van de Duitse manschappen en het bijbehorend materieel over de Westerschelde te voorkomen.
Het bombardement van Breskens op een luchtfoto, 11 september 1944 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto Imperial War Museum).
Bombardement
Het bombardement op Breskens begon rond de klok van half vier in de middag. Voor de burgerbevolking kwam de luchtaanval op deze fraaie septemberdag als een donderslag bij heldere hemel: de uitgestrooide waarschuwingsbiljetten bleken niet in het dorp, maar aan de Belgische kust neergekomen te zijn. De eerste bommen vielen in de buurt van de haven, maar vervolgens werd ook de bebouwde kom geraakt. Er vielen veel doden en gewonden, zowel op straat als in de huizen. Na het bombardement lag een groot deel van het dorp in puin. Overlevenden gingen op zoek naar familie, buren en geliefden. Vervolgens probeerden de inwoners zo snel mogelijk het dorp te ontvluchten. Als gevolg van het bombardement kwamen 184 burgers om het leven.
De Hullustraat in Breskens, november 1944 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto M. Geerse).
Oorlogsmonument
De Tweede Wereldoorlog eiste in Breskens uiteindelijk 217 burgerslachtoffers, ruim 10 procent van de bevolking. Hiermee staat het dorp geboekstaafd als een van de plaatsen in Nederland die het zwaarst heeft geleden in de Tweede Wereldoorlog. Ter herinnering aan de slachtoffers richtte de stichting Oorlogsmonument Breskens in 1994 aan de Steenoven een monument op. Bij dit monument vindt elk jaar op 11 september een herdenkingsplechtigheid plaats.
Monument aan de Steenoven in Breskens (Erfgoed Zeeland).