Zout, Zeeuws goud uit de Romeinse tijd

De ijzertijdproductie van zout werd in Zeeland in de Romeinse periode op een grotere schaal, als seizoenindustrie, voortgezet. De vraag naar zout kwam vooral van het Romeinse leger, voor conservering van voedselvoorraden.

Zoutambtenaren

De Romeinse staat had zelfs het monopolie op de productie en had speciale zoutambtenaren – salinatores – in dienst om de toevoer van zout naar het leger te reguleren. In Italië is een inscriptie gevonden waarop zoutambtenaren van de Menapii, een stam uit Vlaanderen en het zuidelijk deel van Zeeland, vermeld worden. Zij bedanken een officier, die belast was met het verkrijgen van zout voor zijn legioen dat in Neuss aan de Rijn gelegerd was. Het zout dat overbleef na de bevoorrading van het leger werd commercieel verhandeld door handelaren in zout. Zulke negotiatores salarii kennen we van de wijaltaren voor Nehalennia uit de Oosterschelde.

Twee randscherven van Romeinse zoutcontainers uit Middelburg-Mortiere; het linkse fragment is verbrand en gesinterd (Erfgoed Zeeland).

Vissaus

Een deel van de Zeeuwse zoutproductie werd in de regio weer als grondstof gebruikt voor het maken van vissaus. Deze vissaus, allec genaamd, werd gemaakt van schelpdieren als mossel en kokkel of van kleine haringachtigen als ansjovis en sprot. Die waren in de geulen en zeearmen ruim voorradig. Voor de receptuur van dit vloeibare zout waren vijftien verschillende kruiden nodig. Ook dit product werd door handelaren – negotiatores allecarii – uit Zeeland geëxporteerd. In Zeeland zijn nu elf locaties bekend die in verband worden gebracht met de Romeinse zoutwinning. Op tien plaatsen zijn dat resten van ovens en stookplaatsen; de elfde, bij Kapelle, is een deel van een houtconstructie, die als zoutpan heeft gediend.

Containers met golfrand

Het zout werd ingedampt en getransporteerd in aardewerken containers. Deze hoge en cilindervormige Menapische zoutcontainers zijn herkenbaar aan een golfrand. Dat het productieproces niet altijd succesvol was, blijkt uit fragmenten van zo’n zoutcontainer uit de Mortiere bij Middelburg. Het vuur werd daar te hard gestookt en de potten zijn verbrand en kapot gegaan.