Verdronken Triniteit: eenmaal verlaten, tweemaal verwoest

Weinig mensen weten dat de moderne stadswijk Triniteit in Terneuzen zijn naamgeving te danken heeft aan een verdronken middeleeuws kerkdorp. Het dorp lag ten zuidoosten van Terneuzen en is gesticht door Maria van Artois in een op haar initiatief ingedijkt stuk schorrengebied. Dat ingedijkte gebied kreeg de naam ‘Seven polderkens van Triniteijt’ en werd later Zeven Triniteitspolder of Triniteitpolder genoemd. In 1340 werd de kerk gewijd aan de Heilige Drie-eenheid, waarmee de naam Triniteit aan de plaats verbonden werd. Dat de plaats meer dan een gehucht was blijkt uit het feit dat naast de kerk (en het bijbehorende kerkhof) ook een gasthuis behoorde tot de publieke bebouwing van het dorp.

Uitsnede uit de kaart van Zeeland van Christiaan Sgrooten uit 1573 met de ligging van het dorp Triniteit ten zuidoosten van Terneuzen (Noese) (http://nl.wikipedia.org/wiki/Christiaan_Sgroten#/media/File:10_Zelandicarum_1573_Sgrooten.jpg).

Water en Watergeuzen

De eerst bekende stormvloedschade ontstond in het dorp in oktober 1468. In 1574 viel de parochie Triniteit, evenals Axel, Othene, Willemskerke en Zaamslag ten prooi aan Vlissingse en Middelburgse Watergeuzen. De kerk bleef nog bestaan want rond 1580 is Lieve Coene als protestantse predikant daaraan verbonden. De bewoners die teruggekeerd waren, werden echter definitief verjaagd door de militaire inundaties van 1584 tegen de opmars van de Spaanse troepen. De geïnundeerde polder werd al in 1612 weer herdijkt, maar het dorp hield op te bestaan als zelfstandig dorp. De begraafplaats rond de kerk werd weer in gebruik genomen en bleef tot 1850 de begraafplaats voor Terneuzen.

Nieuwbouwwijk

Net zoals bij andere archeologische monumenten en vindplaatsen zijn soms de archeologische resten van verdronken dorpen, zelfs nog recent, zonder enig onderzoek ten prooi gevallen aan de ontwikkeling van infrastructuur en bebouwing ten behoeve van ’s mensen welvaart en welzijn. Dat geldt ook voor Triniteit. Vanaf 1959 werd de locatie van dit verdronken dorp overbouwd met een nieuwe wijk aan de zuidzijde van de zich ras uitbreidende industrie- en havenstad Terneuzen. Blijkbaar was er bij de ontwikkeling van de nieuwe wijk geen enkele aanleiding om rekening te houden met de archeologische resten van het dorp. Pas in 1968 blijkt enige belangstelling, wanneer een werkgroep van de Nederlandse Jeugdbond ter Bestudering van de Geschiedenis plannen maakt voor een onderzoek naar de kerk. Het is echter niet bekend of dit initiatief is uitgevoerd; er zijn geen resultaten bekend.

Sloopwerkzaamheden

In 2001, meer dan veertig jaar na dato, zijn er summiere archeologische gegevens aan het licht gekomen. Zo blijken er in de jaren zestig van de vorige eeuw vele skeletten gevonden te zijn bij de bouw van een garagebedrijf en de aanleg van een tankstation. Deze laatste zijn inmiddels, bij een grootschalige reconstructie van de wijk vanaf eind jaren negentig, weer gesloopt en op de locatie zijn, zonder nader onderzoek, kantoorvilla’s gebouwd.

Fundamenten

Nog in 2000 zijn bij de uitbreiding van een nabijgelegen school fundamenten gevonden. Deze zijn helaas niet gedocumenteerd en zonder te voldoen aan de wettelijke meldingsplicht zijn deze door sloop vernietigd. Ongetwijfeld zal er door de bouw- en graafwerkzaamheden voor de nieuwe wijk nog veel meer schade zijn toegebracht aan de eventuele resten van Triniteit, maar wellicht zijn nog delen van het verdronken dorp voor toekomstig onderzoek gespaard gebleven.

Literatuur

W.E.M. Bauwens, Verdwenen dorpen in de Vier Ambachten, in: A.M.J. de Kraker, H. Van Royen en Marc. E.E. De Smet, ”Over den Vier Ambachten”, 750 jaar Keure, 500 jaar Graaf Jansdijk, Kloosterzande 1993, 175-182.
Jan J.B. Kuipers (eindred.), Sluimerend in slik; verdronken dorpen en verdronken land in zuidwest Nederland, Middelburg/Vlissingen 2004.
Terneuzense scholieren duiken in de geschiedenis, PZC, extra Zeeuwsch-Vlaanderen, 31-05-1968.