Vaarzon Morel

Veere heeft in de loop der eeuwen een grote aantrekkingskracht gehad op kunstenaars. Het pittoreske stadje sprak tot de artistieke verbeelding. Tussen 1890 en 1970 was Veere een internationale kunstenaarskolonie. Ook de kunstenaarsfamilie Vaarzon Morel merkte het Zeeuwse stadje op. Willem Ferdinand Isaac Vaarzon Morel vestigde zich er met zijn familie en luidde een eeuw van drie generaties Veerse kunstschilders in. Met als uniek hoogtepunt de enige keer dat de drie kunstenaars van het geslacht Vaarzon Morel bij leven samen exposeerden, tijdens de Algemene Zeeuwse Tentoonstelling van de beeldende kunst in Middelburg.

W.F.A.I. Vaarzon Morel

Willem Ferdinand Abraham Isaac Vaarzon Morel (1868-1955), opgegroeid in Haarlem, kwam uit een kunstzinnig geslacht. Hij bezat dan ook het artistieke talent van zijn voorouders. Hij volgde een studie aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en rondde deze met succes af. In 1899 stapte hij in het huwelijksbootje met Pietertje Hendrika de Jong. Hij kreeg met haar vier kinderen. Na gewoond te hebben in Haarlem, Amsterdam, Parijs, Arnhem en Oosterbeek verhuisde het gezin in 1910 naar Veere, waar een internationale kunstenaarskolonie gevestigd was. In huis Den Spieghel aan de Kade werd jarenlang gewoond en gewerkt. In de Tweede Wereldoorlog maakte het gezin een moeilijke tijd door. Pietertje overleefde de oorlog niet. Willem bleef zijn hele leven actief als kunstenaar. Hij overleed in 1955 op 86-jarige leeftijd.

W.F.A.I. Vaarzon Morel, Panorama van de haven van Yerseke, 1913, olieverf op doek, 250 x 600 cm (Oosterscheldemuseum, Yerseke).

In het begin was Willem illustrator van (prenten)boeken, maar na de verhuizing naar Arnhem maakte het illustreren plaats voor schilderen met olieverf. Favoriete onderwerpen van zijn schilderijen waren mensen, dieren (paarden), bloemen, water (met of zonder schepen) en strandtaferelen. Dynamiek was voor hem heel belangrijk in een onderwerp. Willem legde alledaagse taferelen vast in momentopnames. Hij schilderde daarom vluchtig en impressionistisch. Van invloed op zijn schilderstijl was de Amsterdamse School en academiegenoot George Hendrik Breitner. Willem was geen vernieuwer, wars van theorie en vorm. Zijn bekendste werken waren zijn illustraties in het boek Een dierenkolonie in een groote stad en schilderijen als ‘Panorama van de haven van Yerseke’ en ‘Dromedaris en meisje’.

Willem Vaarzon Morel sr.

Willem Vaarzon Morel sr. (1901–1982) was de oudste telg van het gezin Vaarzon Morel en groeide op in Oosterbeek. Maar voor Willem sr. werd Veere na de verhuizing in 1910 zijn thuis. Ook Willem sr. volgde zijn studie aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Tot de oorlog gaf hij les aan onder andere de hbs en het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs (latere Gerrit Rietveld Academie) in Amsterdam. Hij huwde in 1928 kunstschilderes Sophia Eriks, het paar kreeg vier kinderen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Willem sr. getroffen door kinderverlamming en raakte hij invalide. Hij kon zijn werkzaamheden als leraar niet meer uitvoeren en keerde na de oorlog terug naar Veere om daar als vrij kunstenaar aan het werk te gaan. Willem sr. zou voor de rest van zijn leven in zijn geliefde Veere blijven, hij overleed in 1982.

Willem Vaarzon Morel sr., Kerk te Veere, 1946, 27,5 x 37 cm (Museum Veere).

Willem sr. was in de eerste plaats schilder. Hij werkte vooral in aquarel. Geliefde onderwerpen waren de Veerse vissersvloot en stads- en landschapsgezichten van zowel Veere als andere stadjes. Zijn schilderijen waren geen gewaagde experimenten, kenden een rustig kleurgebruik en gaven een nauwkeuriger weergave dan die van zijn vader. Naast het schilderwerk was hij illustrator. Hij kreeg hiervoor geregeld opdrachten. Het meest bekend werd Willem sr. om zijn schetsen in dialect voor de PZC onder het pseudoniem ‘Bespieghelaer’.

Wim Vaarzon Morel jr.

Wim Vaarzon Morel jr. (1931) was de oudste zoon van Willem sr. Na de moeilijke periode tijdens de Tweede Wereldoorlog verhuisde het gezin in 1947 van Amsterdam naar Veere. Hij volgde de hbs in Middelburg en ging daarna een half jaar tekenles volgen aan de Académie de la Grande Chaumière in Parijs. Terug in Nederland moest hij in dienst bij het duikteam van de marine, van 1951 tot 1953. Na zijn dienstjaren ging ook hij studeren aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Daarna ging Wim er werken als leraar en directeur. In 1957 trouwde hij met Marijke Heslenfeld. Hij kreeg met haar vier kinderen. Uiteindelijk nam Wim ontslag van de academie om zich te focussen op zijn vrije werk als schilder.

Wim Vaarzon Morel jr., Koningin Wilhelmina betreedt bij Eede weer Nederlandse bodem, 1960 (Provincie Zeeland).

Tekenen en aquarellen hebben de overhand in Wims werk. Hij kreeg veel opdrachten vanuit kranten en tijdschriften. Paarden, water en lucht zijn altijd favoriete onderwerpen geweest. Zijn stijl is vergelijkbaar met die van zijn grootvader: momentopnames, impressionistisch, zich niet bezig houden met theorie, modes en stromingen. Het liefst werkt hij vrij, soms in opdracht, maar dan voelt hij zich geremd. Uniek zijn Wims weergaven van de onderwaterwereld, die hij maakte tijdens zijn dienstjaren. Twee van zijn bekendste schilderijen zijn ‘Landing van de geallieerden te Westkapelle in 1944’ en ‘Koningin Wilhelmina betreedt bij Eede weer Nederlandse bodem’. Ze hangen in het Provinciehuis. Wim Vaarzon Morel jr. is nog steeds actief en woont nu in Friesland. De band met Veere is verwaterd.

Bekijk op de pagina collecties meer werken van de kunstenaarsfamilie Vaarzon Morel.

Literatuur

Ad Beenhakker, Vaarzon Morel, een schildersfamilie, Goes 2003.