Fietsen in Zeeland

Er liggen geen uitdagende bergen en haarspeldbochten en toch heeft Zeeland iets dat wielrennen hier fantastisch maakt. Het uitzicht speelt natuurlijk mee – waar vind je verder nog van die mooie buitendijkse fietspaden? En dan is er nog de wind. Die maakt van elke fietstocht hier een uitdaging. Zeeland is in de 21e eeuw een aantal keer het toneel geweest van grote wielerrondes en heeft ook heel wat wielerhelden voortgebracht. Je kunt hier in hun sporen fietsen. Idealiter doe je dat op z’n Zeeuws. Met de wind vol in je gezicht.

De eerste Zeeuwse én Nederlandse winnaar van een Touretappe

Theofiel (Fiel) Middelkamp uit Nieuw-Namen wilde eigenlijk voetballer worden, maar omdat je met wielrennen in zijn tijd geld kon verdienen trok die sport hem uiteindelijk meer aan. Hij was in 1936 de eerste Nederlander ooit die een Touretappe won. Zonder enige ervaring in bergetappes bedwong hij drie cols op een doodgewone fiets zonder versnellingen. Bij wedstrijden en criteria in België viel er meer te verdienen en dus legde Middelkamp zich daarop toe. “Ik kan van roem en eer niet leven”, was een gevleugelde uitspraak van hem. Maar roem en eer behaalde hij wel volop. In 1945 boekte hij 24 overwinningen in België en werd hij de koning der kermiskoersen genoemd. In 1947 werd hij ook de eerste Nederlandse wereldkampioen op de weg.

Theo Middelkamp als eerste Nederlander als winnaar in een etappe van de Tour de France, 14 juli 1936, Aix-les-Bains/Grenoble (Wikimedia Commons, foto Spaarnestad Photo, fotograaf onbekend).

Jo de Roo

Ook Jo de Roo uit Schore was niet echt fan van etappekoersen. Toch boekte hij een mooie etappeoverwinning tijdens de Tour van 1965 op het traject La Rochelle-Bordeaux. Daarmee zette hij een lange Nederlandse traditie voort. Nederlanders winnen daar regelmatig een Touretappe. De Roo ging echter meer voor de eendagskoersen. Hij won er aardig wat. Vaak deed hij dat tijdens de sprint. Dan knalde hij vanuit het achterveld in een keer naar voren.

Keetie van Oosten-Hage

Als je kijkt naar het aantal wereldtitels dan is er geen twijfel mogelijk: Keetie van Oosten-Hage uit Sint-Maartensdijk is de grootste wielrenner die Zeeland ooit heeft voortgebracht. Ze waakte ervoor om op één paard te wedden en bekwaamde zich daarom in meerdere disciplines binnen de wielersport. Ze excelleerde altijd. Ze werd vier keer wereldkampioen op de baan en twee keer op de weg. Ook verbeterde ze tegen het eind van haar carrière, in 1978, het werelduurrecord.

Een jonge Keetie Hage voor het woonhuis van haar ouders op Tholen (ZB, Beeldbank Zeeland, foto C.A.L. Kotvis).

Zeeuwse wielerhelden

Naast Fiel, Jo en Keetie zijn er nog talloze andere Zeeuwse wielerhelden: Jan Raas, Cees Priem, Cees Bal, Maarten Ducrot en Johnny Hoogerland om er maar een paar te noemen. Ze behaalden allen Zeeuwse successen in de Tour de France. Hoe komt al dat Zeeuwse wielervolk toch aan zijn talent? Gewoon, door te fietsen. Scholieren fietsen dagelijks in ‘treintjes’ naar school. Keetie van Oosten-Hage maakte als kind toertochten met haar vader. En waar je bijna alle Zeeuwse renners over hoort, is de wind. Die heeft absoluut een vormende werking. Het is in Zeeland bijna nooit windstil en je hebt hier veel venijnige dijken waar je hem ook vaak volle bak voelt. Wat de heuvels voor Limburg zijn, is de wind voor Zeeland. Je krijgt er spieren en doorzettingsvermogen van.

Criteriums

In de jaren zeventig en tachtig van de twintigste eeuw was het wielrennen immens populair. Dat zorgde ervoor dat op heel veel plaatsen ‘rondjes rond de kerk’ werden georganiseerd waar af en toe ook nog verrassend grote namen aan meededen. Er werden in Kwadendamme, Eede, Hengstdijk, Hansweert, Sas van Gent, Vlissingen, Wemeldinge, Kruiningen, ‘s-Gravenpolder en Zuiddorpe koersen georganiseerd voor lokale toppers. Het criterium van ’s-Heerenhoek was het grootst. Zij wisten zelfs Tourwinnaars te strikken. Bernard Hinault en Pedro Delgado hebben hier aan de start gestaan.

Grote rondes in Zeeland

De criteria hadden hun charme, maar in de 21e eeuw pakte Zeeland het iets grootser aan. De Tour de France en ook de Giro d’Italia hebben de provincie aangedaan. In 2010 lag in Middelburg de finish van een etappe van de Giro. De stad kleurde een maand lang roze. De etappe werd gewonnen door de Belgische Wouter Weylandt. Bijna een jaar later overleed hij door een val in de Giro. Er is vlak bij de finishplek aan de Dam een monument voor hem gemaakt. 2010 was een goed wielerjaar voor de provincie. De etappe Rotterdam-Brussel van de Tour de France voerde toen ook nog door Zeeland. In 2015 kwam de Tour alweer. Dit keer lag de finish van de Tour op Neeltje Jans, midden op de Oosterscheldekering. Het was een loeizware etappe met veel regen en wind die uiteindelijk door de Duitser André Greipel werd gewonnen.

Buitendijks fietsen op Noord-Beveland (beeldbank.zeeland.nl, foto Jan Kooren).

Eigen koers

Er zijn talloze manieren om het wielrennen in Zeeland zelf te beleven. De meest legendarische renners: Theo Middelkamp, Jo de Roo, Keetie van Oosten-Hage en Jan Raas hebben elk hun eigen wielerroute die langs hun geboortegrond voert. Vooral bij die van Theo Middelkamp in Zeeuws-Vlaanderen kun je een paar mooie stukken met kasseien meepakken. Wil je even lekker de wind voelen, ga dan buitendijks fietsen. Dat kan op heel wat plaatsen. Er liggen mooie trajecten langs de kust van Noord-Beveland, maar ook aan de zuidkust van Zuid-Beveland liggen er flinke stukken. Wil je de ultieme tegenwind ervaren? Dan kun je meedoen aan het NK Tegenwindfietsen. Dat wordt jaarlijks bij de eerste grote najaarsstorm gehouden op de Oosterscheldekering. Ook heftig is de speciale etappe voor mountainbikers tijdens de jaarlijkse Kustmarathon Zeeland. Je fietst langs de kust van Zoutelande naar Burgh-Haamstede en daarbij moet je ook door het mulle zand. Zeeland kan je maken en breken als fietser en je kunt het net zo gek maken als je zelf wilt.