De Concertzaal in Zierikzee

Halverwege de negentiende eeuw kwam in Zierikzee, in navolging van andere steden, steeds meer de behoefte naar voren aan een concertzaal. Toen in 1854 de Vleeshal leeg kwam, werd door muziekminnend Zierikzee onder aanvoering van jhr. Johan Louis de Jonge aan het gemeentebestuur verzocht om die voor dat doel te verbouwen, maar die ruimte was niet breed genoeg.

Inwijding

In 1855 kwam het pand Oude Haven 13 in het bezit van de vennootschap De Eendragt en werd dit het onderkomen van de Sociëteit De Vereeniging Anno 1802. Op de grond achter dit pand werd aan de Paardenstraat door de aannemers Van der Linden en Lammers voor 7.509 gulden een fraaie concertzaal gebouwd. Op zaterdagavond 25 oktober 1856 vond de inwijding plaats met een concert onder leiding van de stadsmuziekmeester Carl Eisner. Hij had een feestouverture geschreven waarmee het programma startte, gevolgd door het oratorium ‘De Schepping’ van Joseph Haydn. Het koor bestond uit ruim zeventig zangers en zangeressen, samengesteld uit de leden van de twee plaatselijke zangverenigingen ‘Oefening en Vermaak’ en ‘Oefening en Uitspanning’. Het orkest bestond uit dertig leden, afkomstig uit Zierikzee, Goes, Middelburg, Utrecht, Den Haag en elders.

Het werd een prachtige feestdag. Na het openingsstuk, waarmee Eisner alle eer inlegde, klonk uit vele monden: Bravo, bravo! Jonkheer Johan Louis de Jonge kondigde het oratorium van Haydn aan. Het was ‘heerlijk en schoon’. Na afloop bracht jhr. Willem M.H. de Jonge, een broer van Johan, die meezong, de dank van het publiek over en bood Eisner een zilveren gedenkpenning aan. Het verslag in de Zierikzeesche Courant eindigde met: ‘Heil de nieuwe zaal, leve de Toonkunst!’.

Van concerten tot kerkdiensten

Alle festiviteiten van enig cultureel gehalte vonden plaats in de Concertzaal. Hier sprak onder meer Eduard Douwes Dekker alias Multatuli, vierden gezelschappen hun successen en traden orkesten op. Maar ook werden er kerkdiensten gehouden door de Hervormde evangelisatie onder leiding van diezelfde jhr. Johan Louis de Jonge die na een geestelijke ommekeer hier rechtzinnige predikanten liet voorgaan.

Uitvoering gymnastiekvereniging Olympia, 29 januari 1942 (Zeeuws Archief, Beeldcollectie Schouwen-Duiveland).

‘Mondragon’

Een ingrijpende verbouw en uitbreiding volgden in 1909. Kort na de oorlog verkocht de sociëteit het complex aan de N.V. De Concertzaal. Gerenommeerd werd het restaurant ‘Mondragon’, genoemd naar de Spaanse bevelhebber die Zierikzee in 1576 had veroverd. Vanwege de functie ervan kocht de Gemeente Zierikzee de Concertzaal in 1966 aan. Dertig jaar later, in 1996, werd ook het gebouw aan de Oude Haven door de gemeente Zierikzee gekocht. Dit besluit luidde tevens de laatste episode in. De staat van het gebouw vereiste een harde beslissing. Per 1 juli 2001 werd de Concertzaal gesloten, een door velen betreurd besluit. Nu staat op deze plaats een hotel met parkeergarage.

Restaurant Mondragon aan de Oude Haven, omstreeks 1985-1990 (Zeeuws Archief, Beeldcollectie Schouwen-Duiveland).

Anekdote

Tot slot een anekdote uit 1953, het jaar van de watersnoodramp. Toen de dijken waren gedicht, werd diep in het najaar een toneelvoorstelling georganiseerd. Het was een hommage voor de mannen van het dijkherstel. Een beroepsgezelschap speelde een mooi stuk: ‘Moord voor open doek’. Een volle Concertzaal genoot. Op een dramatisch moment viel het lijk. Een van de huisgenoten verscheen op het toneel, boog zich ontsteld over het slachtoffer en riep conform de tekst: ‘Is er een dokter in de zaal?’. Waarop de als dokter ingehuurde acteur zich kwiek van zijn zetel op een van de eerste rijen verhief en met een koffertje in de hand het podium betrad, op de voet gevolgd door een Zierikzeese arts, die jachtig van het balkon was gekomen ….

Dit verhaal verscheen eerder als column in Wereldregio, 29 augustus 2013.