Turken, Marokkanen en hedendaagse asielzoekers

Zeeland heeft in het verleden aan tal van vluchtelingen een thuis geboden. Of het nu Zuid-Nederlanders waren die in de zestiende eeuw het Spaanse regiem in Antwerpen ontvluchtten, Franse hugenoten in de zeventiende eeuw of Salzburgse vluchtelingen in de achttiende eeuw, ze vestigden zich tijdelijk of permanent in deze provincie. In de twintigste eeuw kwamen er nieuwe groepen: Zuid-Molukkers, Surinamers, Antillianen en Turken, Marokkanen en hedendaagse asielzoekers.

Turken en Marokkanen

Bij Turkse en Marokkaanse immigranten verliep de assimilatie anders dan bij de vluchtelingen uit voorgaande periodes in de geschiedenis. Turken en Marokkanen waren Nederland immers als gastarbeider binnengehaald. Zij waren veelal ongeschoolde plattelandsbewoners die geen Nederlands hoefden te leren. Ze zouden immers ‘toch weer vertrekken’. Dat was trouwens ook het overheidsstandpunt in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw. De praktijk zou anders uitpakken.

Marokkaanse kinderen op school in Schore, 1977 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto W. Mieras).

Velen kregen op den duur een vast dienstverband. Er was sprake van gezinshereniging in Nederland en een tweede generatie Marokkanen en Turken groeide hier op. Dat gebeurde thuis op traditionele wijze, waar vader en moeder vaak nog geen of gebrekkig Nederlands spraken. Deze jeugd volgde echter wel Nederlands onderwijs. Zodoende groeide deze groep op tussen twee werelden en dat botste met de Nederlandse leefwijze.

Balkan

Zo rond en na het begin van de 21ste eeuw was er geen sprake meer van bepaalde groepen vluchtelingen. Door de vele conflicthaarden in de wereld en de Nederlandse bemoeienis daarmee kwamen de vluchtelingen uit heel Afrika en Azië. Zo waren er Somalische vluchtelingen uit Afrika. Dichter bij huis kwamen er vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië. Mensen uit Montenegro, Bosnië, Kroatië, Kosovo en Macedonië ontvluchtten het oorlogsgeweld van de Serviërs. In plaatsen zoals Vlissingen, Goes en Middelburg werden speciale scholen gestart voor mensen met Nederlands als tweede taal.

Een eerste groep Marokkanen die in Zeeland terechtkwam, waren gevangengenomen Franse militairen die door de Duitsers te werk werden gesteld op Walcheren, zij werden onder andere in een kamp bij Borssele opgesloten (ZB, Beeldbank Zeeland).

Het vraagstuk

Een vraag blijft bij de vreemdelingenvraagstukken actueel. Gaan we op een reactionaire wijze met de problemen van huidige minderheidsgroeperingen om? Dan kan het middel erger blijken dan de kwaal. En wie wil zich tweemaal aan dezelfde steen stoten? Het Zeeuwse verleden geeft in ieder geval genoeg voorbeelden over hoe je wel én hoe je niet vluchtelingen moet opvangen.

De Iraanse asielzoeker Mehdi Hooshyar in Vlissingen ging eind 2005 in hongerstaking omdat hij niet terug wilde naar Iran.