Surinamers in Zeeland

Toen Suriname in 1975 zelfstandig werd, emigreerden veel inwoners naar het oude ‘moederland’. Ook in Zeeland vestigden zich Surinamers. Bij de start van hun nieuwe bestaan zagen ze zich voor grote problemen gesteld. Maar ze ontliepen door hun emigratie het dictatoriale regiem van Desi Bouterse. Die liet in 1982 in Fort Zeelandia vijftien tegenstanders ombrengen. Met dat fort had Zeeland al eeuwenoude banden.

Onderwijs aan Surinaamse emigranten in Middelburg, 1975 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto I. Lamain).

Dictatuur

In de jaren zeventig van de twintigste eeuw kozen veel Surinamers en Antillianen ervoor om naar Nederland te gaan. Ze wilden niet afwachten hoe de ontwikkelingen in de autonoom geworden overzeese gebiedsdelen zouden verlopen. Suriname werd in 1975 een zelfstandig land. De Nederlandse Antillen, de eilandjes Curaçao, Aruba, Bonaire, Sint Eustatius en Sint Maarten kregen een ‘status aparte’. Veel geëmigreerde Surinamers bleken achteraf het leven onder het dictatoriale regime van Desi Bouterse te zijn ontlopen. Dat wisten ze op dat moment echter nog niet. Na een staatsgreep door legerleider Desi Bouterse zou Suriname van 1980 tot 1989 veranderen in een dictatuur. Hierna werd opnieuw een democratische regering gekozen.

Het vertrek van Abraham Crijnssen naar West-Indië in 1666, tijdens deze tocht zou Crijnssen Suriname op de Engelsen veroveren (ZB, Beeldbank Zeeland, prentbriefkaart).

Fort Zeelandia

Fort Zeelandia bij Paramaribo is alom bekend, maar niet langer vanwege de Zeeuwse geschiedenis van dit fort. Een door de Admiraliteit Zeeland uitgeruste vloot onder Abraham Crijnssen veroverde het in 1667. Het huidige Paramaribo werd omgedoopt in Nieuw-Middelburg. Het Engelse fort Willoughby kreeg de naam fort Zeelandia. Dit fort werd in de twintigste eeuw ingericht als gevangenis. De dictator en legerleider Desi Bouterse liet er op 8 en 9 december 1982 vijftien aanhangers van de oppositie zonder vorm van proces executeren. Hieronder bevonden zich onschuldige advocaten, vakbondsleden en journalisten. Deze gebeurtenis is de geschiedenis ingegaan als de ‘decembermoorden’. De nabestaanden van de slachtoffers wachten nog steeds op berechting van de schuldigen. De Nederlandse overheid wil Bouterse hiervoor berecht krijgen. Het is echter nog steeds niet gelukt hem voor een Nederlandse rechtbank te krijgen. In Suriname is Bouterse wel veroordeeld. In 2019 werd hij tot een gevangenisstraf van twintig jaar  veroordeeld voor zijn aandeel in de decembermoorden. Hij ging in verzet bij de krijgsraad, die hem in 2021 wederom tot twintig jaar cel veroordeelde. Hierop ging Bouterse in hoger beroep. Tot op de dag van vandaag (2023) loopt hij nog vrij rond.

Fort Zeelandia bij Paramaribo, tekening achttiende eeuw (ZB, Beeldbank Zeeland).

Verwachtingen

De groepen Surinamers en Antillianen stonden in het begin van hun verblijf in Nederland vaak voor grote problemen. Velen kwamen zonder scholing hierheen en werden geconfronteerd met een realiteit die sterk afweek van hun verwachtingen. Ook het klimaat viel erg tegen. Sommigen zagen voor het eerst water dat zo koud is dat het bevriest. Het ging slecht met de economie in Nederland. Er was voor de Surinamers geen werk en velen belandden tussen wal en schip in de criminaliteit of prostitutie. Omdat deze vluchtelingen wel allemaal Nederlands spraken, verliep de assimilatie daarna alsnog snel.