Siciliaanse munten in Middelburg

Munten reizen. Ze gaan van de zak van de ene persoon naar de buidel van de ander. Soms gaan ze mee naar nieuwe streken en verre oorden. Het komt dus wel eens voor dat bij een archeologische opgraving munten worden gevonden met een onverwachte herkomst. Enkele van deze ‘vreemde eenden’ zijn twee munten van Manfred van Sicilië, gevonden op de Markt in Middelburg.

Oudste munten

Manfred was heerser van het koninkrijk Sicilië van 1258 tot 1266. Deze inmiddels verdwenen staat omvatte Sicilië en een groot deel van zuidelijk Italië. De munten zijn om een aantal redenen opvallend. Ten eerste omdat ze niet behoren tot de normale muntcirculatie. Sterker nog, in Nederland zijn – buiten Middelburg – nog geen munten van Manfred van Sicilië gevonden. Ten tweede zijn er vrijwel geen archeologische indicaties voor contact en handel met Sicilië in de middeleeuwen. Ten derde zijn dit de oudste munten die rondom de voormalige Westmonsterkerk zijn aangetroffen.

Siciliaanse munten in Middelburg, 1258-1266.

Messina

De Westmonsterkerk stond tot 1575 op de Markt in Middelburg. Bij de aanpassing van de Markt in 1998 is archeologisch onderzoek verricht. Bij beide munten gaat het om zilveren denaro’s die geslagen zijn te Messina, aan de noordoostkust van Sicilië. Het eerste exemplaar is relatief goed bewaard en heeft op de voorkant een afbeelding van een adelaar met de tekst MAYNFRIDVS en op de achterkant een kruis met de tekst • REX • SICILIE •. De andere munt is in slechtere staat. Dit exemplaar heeft een versierde gotische M op de voorkant in combinatie met de inscriptie AYNFR REX (lees: M AYNFR[EDVS] REX) en een kruis op de achterkant met de tekst SICILIE.

De kroning van Manfred van Sicilië.

Belangrijk onderdeel

De handel met het Middellandse-Zeegebied was een belangrijk onderdeel van de Zeeuwse economie in de late middeleeuwen. Dit zien we ook terug in andere vondsten uit deze periode, zoals de import van Italiaanse en Spaanse majolica (kleurrijk versierd aardewerk), Spaanse olijfoliekruiken en -amforen en Venetiaans glas. Maar Sicilië? Nee.

Literatuur

Bouke Jan van der Veen, De munten, in: Jan J.B. Kuipers, Henk Hendrikse, Anneke van Waarden-Koets (red.), De onderkant van de Markt; de Westmonsterkerk van Middelburg in archeologie en historie, Abcoude 2000, 100-101.