Arnemuiden Lazaret in 1944

De ernstige gevechten op de Sloedam, ‘de Slag om de Schelde’, zijn bepalend geweest voor het verloop en het slot van de Tweede Wereldoorlog. Het strijdgewoel van die laatste dagen is ook in Arnemuiden niet onopgemerkt voorbij gegaan. Onder de burgerbevolking zijn vele slachtoffers gevallen, die elk jaar op 4 mei worden herdacht.

Arnemuiden had vanaf september 1944 een bijzondere positie. De Duitsers hadden de stad namelijk tot lazaret benoemd. Ze gebruikten de kerken en de scholen als hospitalen. Ook werden er barakken gebruikt als ziekenhuis. De gewonden werden aangevoerd met ambulances, bussen en soms zelfs per boot. De Sanitätskompanie van de 70e Infanteriedivisie bestond uit ongeveer tweehonderd verplegers, verpleegsters en drie artsen. Toen het strijdgewoel in en om Arnemuiden toenam, werden er ongeveer zevenhonderd gewonden verpleegd. Dit kon het medische personeel niet aan, dus werd de plaatselijke EHBO-groep van Arnemuiden ingeschakeld om te helpen bij het vervoeren van gewonden en het rondbrengen van eten en drinken. Ook moesten deze mensen de dode Duitsers naar de begraafplaats dragen.

Bord Lazaret met Arnemuiden op de achtergrond (fotocollectie Museum Arnemuiden).

Toen Arnemuiden vanaf 31 oktober tot en met 4 november 1944 onder vuur kwam te liggen, zorgde dit ook voor burgerslachtoffers. Arnemuiden zat vol met vluchtelingen. Walcheren was namelijk door de geallieerden onder water gezet, maar Arnemuiden lag hoog en was dus droog. De schuilkelders in Arnemuiden boden lang niet genoeg plek voor alle burgers. Gelukkig waren de Duitse artsen bereid om ook de gewonde burgers te behandelen. Hierdoor kwam het dodental onder de burgers op ongeveer vijftig mensen te staan. Verschillende mensen zijn geopereerd door de Duitse artsen en hebben daardoor hun vaak ernstige verwondingen overleefd.

Duitsers met een gewonde maat in de kruiwagen (fotocollectie Museum Arnemuiden).

In het hospitaal in Arnemuiden stierven verschillende Duitsers. Zij werden begraven op de plaatselijke begraafplaats. Ook sneuvelden er veel Duitsers in de omgeving toen de slag om de Sloedam eenmaal begonnen was. De eerste zeventig mannen kregen een kruis op hun graf met hun naam erop. Maar naarmate de strijd dichterbij kwam en heviger werd, was hier geen tijd meer voor. De Duitsers hebben helaas geen lijst achtergelaten met de namen en nummers van de overige graven.

Dit zorgde ervoor dat er 145 Duitsers begraven lagen in Arnemuiden, waar maar van 70 mannen de identiteit bekend was. De burgemeesters van Arnemuiden kregen jaren na de oorlog nog brieven van moeders en vrouwen van vermiste Duitse soldaten, die vroegen of hun man in Arnemuiden begraven was. De burgemeester schreef altijd netjes terug, maar kon maar zelden een bevredigend antwoord geven.

Duitsers op een Jeep richting de Sloedam (fotocollectie Museum Arnemuiden).

Halverwege de jaren vijftig zijn alle Duitsers opgegraven en voor een groot deel alsnog geïdentificeerd. Nu liggen ze begraven, met al hun in Nederland gesneuvelde landgenoten, op begraafplaats IJsselstein.

Gegevens over de gesneuvelde Duitse militairen zijn door Museum Arnemuiden geïnventariseerd en opvraagbaar.

Geallieerde soldaten vlakbij Arnemuiden (fotocollectie Museum Arnemuiden).