Wim Hofman

Wim Hofman is een van de belangrijkste kinderboekenschrijvers van Nederland. Zijn leven is nauw verbonden met Vlissingen en de zee. In veel van zijn boeken keren ze dan ook als thema terug. Behalve schrijver is Hofman ook beeldend kunstenaar. Zijn boeken illustreert hij zelf. Vanaf zijn 65ste werden zijn ‘kroonjaren’ gevierd met tentoonstellingen en nieuwe boekuitgaven en werd veel aandacht besteed aan zijn werk.

Wim Hofman werd op 2 februari 1941 geboren in het zeehospitium te Oostkapelle. Zijn moeder was daarnaar uitgeweken omdat het onder de oorlogsomstandigheden te gevaarlijk was om in Vlissingen te bevallen. Hofmans vader werkte als ketellapper bij scheepswerf De Schelde. Hij werd tijdens de oorlog in Duitsland tewerkgesteld, waarna moeder Hofman besloot om met Wim en zijn oudere broer naar Oost-Brabant te gaan om het einde van de oorlog af te wachten. In Oost-Brabant had zij haar jeugd doorgebracht. Na de oorlog keerde het gezin Hofman terug naar Vlissingen, waar Wim woonde tot hij op twaalfjarige leeftijd naar het internaat ging.

Wim Hofman in Vlissingen, circa 1990 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto J. Wolterbeek).

Vlissingen

Het leven vlak aan zee in een kapotgeschoten stad maakte grote indruk op de jonge Wim. Hij was altijd buiten te vinden, op het strand. De herinneringen daaraan vormen een onuitputtelijke inspiratiebron voor zijn werk. “Ik kan alleen maar over Vlissingen schrijven”, zou hij later zeggen. In zijn boeken leiden kinderen avontuurlijke levens in verwoeste buurten. En de zee is, net als in het echte leven van Hofman, nooit ver weg. Aangespoelde flessen, kistjes, tonnen, wrakhout, kwallen, krabben, schelpen en zeewier bijvoorbeeld, komen veelvuldig in zijn boeken terug. Evenals allerlei rommel die te vinden is in een stad met een zeehaven en industrie: schroot, kettingen, klinknagels en dergelijke.

Missionaris

Nieuwsgierig als hij was naar Afrika wilde hij als kind missionaris worden in dit verre werelddeel. Hij werd opgeleid tot priester in Sterksel en op scholen in België en Engeland. In 1966 werd hij tot priester gewijd. Korte tijd was hij parochiegeestelijke in Rijsbergen en Rijen, maar het beviel hem niet. Missionaris werd hij evenmin. Zijn droom om Afrika te zien, kwam wel uit. Hij verbleef een aantal maanden in Oeganda en Tanzania en maakte daar tekeningen voor medisch voorlichtingsmateriaal. Toen zijn geld op was, keerde hij terug naar Nederland. In 1970 trouwde hij met Toke Mertens. Ze gingen in Vlissingen wonen en kregen twee kinderen. Hofman was lange tijd adjunct-directeur van de Zeeuwse Culturele Raad.

Kriebelalfabet, ontworpen door Wim Hofman voor het project Voorbeeldig Verbeeld van het CBK, 2010 (ZB, Beeldbank Zeeland).

Inmiddels was in 1969 zijn eerste boek verschenen: Welwel, de zeer grote tovenaar & zes andere doldwaze verhalen over ridders, tovenaars, matrozen, krentenbollen, cowboys, indianen & over een planeet. Het bevatte zijn eerste verhalen die hij in zijn studietijd geschreven had. Zijn leraren hadden hem toen al gestimuleerd om kennis te nemen van schilderkunst en literatuur.

Droomdenken

Behalve schrijver is Hofman ook beeldend kunstenaar. Hij illustreert zijn boeken zelf en maakt abstracte schilderkunst. Behalve voor kinderen schrijft hij bovendien verhalen en gedichten voor volwassenen. Hij werkt als een ‘droomdenker’, zoals hij het zelf noemt. ‘Alles zit al in je hoofd en door bepaalde combinaties kom je tot iets’. Zijn werk is humoristisch, maar heeft ook vaak een wat grimmige ondertoon. De kinderen die in zijn boeken de hoofdrol spelen, hebben het vaak niet makkelijk. En hoe sprookjesachtig zijn verhalen ook zijn, anders dan de meeste sprookjes lopen ze vaak niet goed af.

Enkele boeken van Wim Hofman.

Prijzen

Boeken van Hofman werden in meerdere talen vertaald. Voor zijn werk ontving hij vele onderscheidingen. In 1974 bijvoorbeeld het Gouden Penseel voor zijn illustraties in Koning Wikkepokluk de merkwaardige zoekt een rijk en in 1984 voor Aap en Beer. Gouden Griffels ontving hij in 1989 voor Het vlot (1989) en in 1998 voor Zwart als inkt is het verhaal van Sneeuwwitje en de zeven dwergen. Ook werden hem prijzen toegekend voor zijn gehele oeuvre: de Theo Thijssenprijs voor kinder- en jeugdliteratuur in 1991, de Zeeuwse Prijs voor Kunsten en Wetenschappen in 2001 en de Max Velthuijs Prijs in 2013.

Affiche voor tentoonstelling bij zijn zeventigste verjaardag, ontwerp Wim Hofman en Joost Bakker (ZB, Beeldbank Zeeland).

Zijn 65ste, 70ste, 75ste en 80ste verjaardag waren telkens aanleiding voor allerlei activiteiten. Ter gelegenheid van zijn 65ste verjaardag werd in 2006 een grote tentoonstelling georganiseerd. In het Letterkundig Museum in Den Haag en in de Zeeuwse Bibliotheek was zijn werk te zien bij de tentoonstelling Op reis met Wim Hofman. Ook 2016, het jaar waarin Hofman 75 jaar werd, stond bol van de activiteiten met exposities, educatieve projecten en verscheidene boekuitgaven. Bij zijn 80ste verjaardag, in 2021, verscheen een nieuw boek van zijn hand: We vertrekken voordat het licht is.

Literatuur

Ed Leeflang, ‘Er was eens een zee’, een beknopte Hofman, schrijver, illustrator, in: Ons Erfdeel 44 (2001) 219-228.
Wilma van der Pennen en Bea Ros, ‘Ik ben een romanticus’, interview met Wim Hofman, in: Literatuur zonder leeftijd, 20 (2006), 11-20.
Biografie Wim Hofman op Zeeland Geboekt.
Wim de strandjutter, artikel in NRC 3-2-2006.

Zie voor meer literatuur van en over Wim Hofman de vermelding over hem op dbnl.org.
Zijn fascinatie voor alles wat zich afspeelt bij de zee en op het strand komt naar voren in zijn ‘Notities bij de Muur van Altena in Vlissingen’, in: Tirade 47 (2003), 593-598.
Zie voor zijn tekeningen in de collectie van het Zeeuws Maritiem MuZEEum de website van Maritiem Digitaal.