Willem van Oranje in Zeeland

Willem van Oranje is een van de meest tot de verbeelding sprekende figuren uit de Nederlandse geschiedenis. De titel Pater Patriae (Vader des Vaderlands), die hij al tijdens zijn leven kreeg, benadrukt zijn gezag als grootmoedig bewindsman. Tijdens de woelige jaren van de Nederlandse Opstand verbleef Willem van Oranje regelmatig in Zeeland. En na Willems dood betrokken zijn weduwe Louise de Coligny en een aantal van Willems kinderen de vertrekken van de Abdij waar op dit moment het Zeeuws Museum is gevestigd.

Zijn adellijke status en officiële functies gaven voor een belangrijk deel richting aan zijn leven. Maar de prins van Oranje was meer dan een politiek en militair leider. Als echtgenoot en vader kende hij de verantwoordelijkheden en geneugten van het gezinsleven goed.

Willem van Oranje verbleef in de vleugel waarin nu het Zeeuws Museum is gevestigd (Erfgoed Zeeland).

Schulden

Rond het midden van de jaren zeventig verliep het privéleven van de prins van Oranje niet probleemloos. Hij worstelde met een grote schuldenlast. Zijn goederen waren grotendeels in beslag genomen en de militaire operaties in Holland en Zeeland kostten hem handenvol geld. In 1574 sneuvelden zijn broers Lodewijk en Hendrik bij de slag op de Mokerheide. Bovendien strandde zijn huwelijk met de rijke Anna van Saksen.

Charlotte de Bourbon

Willem wilde opnieuw huwen. Hij liet zijn vertrouweling en diplomaat, Filips van Marnix, heer van Sint-Aldegonde, de hand vragen van Charlotte de Bourbon, een dame uit de hoogste Franse adel. Charlotte verbleef aan het hof van Frederik III van de Palts. Zij verliet Heidelberg in mei 1575 om in Den Briel de dertien jaar oudere Willem te huwen. De 42-jarige prins was in financieel opzicht allerminst een goede partij voor haar. Maar hij bood haar wel een kans op een eerbaar bestaan. Charlotte had voor beroering gezorgd door haar leven als abdis van het rooms-katholieke klooster van Jouarre vaarwel te zeggen. Door te trouwen kon ze haar reputatie oppoetsen. Ze begreep ook dat haar streng rooms-katholieke vader haar nooit een bruidsschat zou meegeven. Dat obstakel vormde voor de prins van Oranje geen bezwaar.

Portret van Charlotte de Bourbon door Hendrick Goltzius, 1581 (Rijksmuseum Amsterdam).

Campveerse Toren

Het huwelijksfeest van Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon werd op 21 juni 1575 gehouden in de Campveerse Toren in Veere. Ook het vierde huwelijk van de Vader des Vaderlands met Louise de Coligny werd in Veere gevierd.

Na zijn huwelijk met Charlotte de Bourbon woonde het gezin van Willem tijdelijk in een pand aan de Lange Delft in Middelburg. Tussen 1575 en 1583 schreef hij vanuit Middelburg meer dan 360 brieven aan personen in heel Europa.

Dochters

In 1576 werd in Delft het eerste dochtertje van Willem en Charlotte geboren, Louise Juliana. Een jaar later, in maart 1577, beviel Charlotte in Middelburg van een tweede meisje, Elisabeth. De naam van de baby was niet willekeurig gekozen. Willem vernoemde haar naar de Engelse koningin Elisabeth I, die de rol van doopmeter aanvaardde.

De vier dochters die Charlotte in het kasteel van Antwerpen baarde, kregen even symbolische namen. Ze heetten Catharina Belgica (1578), Charlotte Flandrina (1579), Charlotte Brabantina (1580) en Emilia Secunda Antwerpiana (1581). De weloverwogen naamgeving moest deze keer de relaties met de zuidelijke provincies verstevigen.

Portret van Louise de Coligny door Willem Jacobsz. Delff, 1627 (Rijksmuseum Amsterdam).

Louise de Coligny

Charlotte overleed in 1582. Na haar dood zorgde Maria van Nassau, de oudste dochter van Willem van Oranje, voor haar halfzusjes. Intussen ging de prins op zoek naar een nieuwe bruid en moeder voor zijn kinderen. Hij richtte een huwelijksaanzoek aan Louise de Coligny. Deze adellijke weduwe was de dochter van een van de leiders van de Franse hugenoten. Het koppel ontmoette elkaar waarschijnlijk pas voor het eerst op hun huwelijksdag (12 april 1583). Na ruim een jaar kwam er op 10 juli 1584 een einde aan hun huwelijk door de moord op Willem van Oranje.

Na de dood van haar echtgenoot werd Louise voogd van vier van de zes dochters van Charlotte de Bourbon. In het begin woonde het gezin in het Prinsenhof in Delft. Louise de Coligny vatte al snel het plan op om naar Middelburg te verhuizen. Ze wilde niet dagelijks geconfronteerd worden met de plek waar haar man was vermoord. De vleugel van het Zeeuws Museum was in Middelburg haar woonkwartier.