Vluchtelingen – lesideeën
onderdeel van digitaal educatieproject 'Zeeland tijdens de Eerste Wereldoorlog'1. Vluchtelingen
Net zoals nu in de wereld zijn aan het begin van de Eerste Wereldoorlog mensen op de vlucht. De eerste vluchtelingen zijn rijkere mensen die al in een vroeg stadium een goed dak boven hun hoofd zoeken in Zeeuws-Vlaanderen. Begin september 1914 volgen mensen met minder of geen geld. De Zeeuwse overheid heeft geen opvang geregeld. Bewoners richten hulpcomités op.
Op 10 oktober 1914 valt de havenstad Antwerpen. Meteen komt een grote stroom vluchtelingen op gang. In totaal meer dan een miljoen Belgen slaan op de vlucht. Om iedereen onderdak en voedsel te geven, maakt de Nederlandse regering een plan om de vluchtelingen te spreiden over het land. Een groot deel blijft in Zeeuws-Vlaanderen. Anderen komen terecht op de Zeeuwse eilanden en in de rest van Nederland.
Ook over zee zoeken mensen een veilig heenkomen. Vissers uit het Belgische Heist vinden onderdak in Cadzand en komen daarna in Zierikzee terecht. Ook Belgische soldaten die niet meer willen vechten slaan op de vlucht naar Nederland. Als ze de grens met Nederland passeren moeten ze hun wapens afgeven. De soldaten komen terecht in kampen in het midden van het land, ver weg van de grens.
Belgische vluchtelingen in Middelburg bereiden een maaltijd. Prentbriefkaart uit 1914. (Bron: Zeeuws Archief, KZGW, Zelandia Illustrata)
Aan de slag!
De leerlingen bekijken de bronnen van de Prezi-presentatie en/of de Prezi geografisch overzicht/historische kaart. De vragen van de Kijkwijzer bronnen (docentenhandleiding) kunnen daarbij gesteld worden.
Stromen van Belgische vluchtelingen in Zeeland rond 9 oktober 1914. (Bron: Gemeentearchief Tholen)
Vluchtelingenstromen Zeeland
Vragen bij de bronnen:
• Waar komen de vluchtelingen vandaan?
• Waarom komen de vluchtelingen daar vandaan?
• Waar vluchten de mensen voor?
• Waar gaan de vluchtelingen naar toe?
• Waarom gaan ze daar naartoe?
• Hoeveel vluchtelingen zijn er ongeveer in Zeeland terechtgekomen?
• Hoeveel in jouw gemeente? Welke transportmiddelen hebben ze?
• Hoe was de vluchtelingenopvang geregeld?
Lesideeën ‘Vluchtelingen’
Briefje over gevonden kind (vluchteling), Leonie Ronssé. (Bron: Gemeentearchief Tholen)
Overzicht vluchtelingen in Oost-Zeeuws-Vlaanderen en andere delen van Zeeland. (Bron: Gemeentearchief Tholen)
Hulpcomité Belgische vluchtelingen. (Bron: Gemeentearchief Tholen)
Barakken voor vluchtelingen Kloosterzande. (Bron: Gemeentearchief Tholen)
Verplaatsbaar ziekenhuis Vlissingen. (Bron: Gemeentearchief Tholen)
Registratie van vluchtelingen (Bron: Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, web tentoonstelling). Een deel van de vluchtelingen ging door naar andere, kleinere gemeenten op het eiland Schouwen-Duiveland, waar ze werden geregistreerd.
Situatie in een kamp voor dwangarbeiders.
(bron: www.europeana1914-1918.eu/en/contributions/6270)
Gedicht ‘Sous les tentes de l’exode’ (franstalig) van een vluchteling op Tholen.
Pagina’s bij het educatieproject
Ga terug naar de startpagina Zeeland tijdens de Eerste Wereldoorlog
Ga naar de pagina Algemeen en mobilisatie
Ga naar de pagina Doodendraad
Ga naar de pagina Smokkel en spionage
Ga naar de pagina Vliegtuigen, bommen en zeemijnen
Ga naar de pagina Op rantsoen
Ga naar de pagina Anti-annexatie