Slavenhandel in cijfers
De Nederlandse Republiek verhandelde in de zeventiende en achttiende eeuw honderdduizenden slaafgemaakten. Iets minder dan de helft daarvan kwam voor rekening van Zeeuwse handelaren. Wereldwijd lag het Zeeuwse aandeel op ongeveer 2,5 procent.
Tussen 1519 en 1867 vonden wereldwijd naar schatting 27.233 slaventransporten plaats. Tijdens deze reizen stierven ongeveer 3.000.000 Afrikanen. 11.569.000 Afrikaanse slaafgemaakten kwamen in Amerika aan.
Openbare verkoping van een tot slaaf gemaakte vrouw en haar twee kinderen in Paramaribo. Tekening door P.J. Benoît, Voyage à Surinam (1839), pl. 89 (collectie Universiteit van Amsterdam).
Europa
Uit het volgende overzicht blijkt hoe groot het aandeel van Europese landen in het slaventransport was. Daarbij is een verdeling gemaakt in vier periodes.
1519-1600
transport van slaafgemaakten naar Amerika door Spanje en Portugal
1601-1700
Spanje en Portugal 60%, Engeland 30%, Nederlandse Republiek 10%
1701-1800
Engeland 50%, Portugal 30%, Frankrijk 15%, Nederlandse Republiek 5%
1801-1867
Portugal 70%, Spanje 20%, Frankrijk 10%
Het transport door andere Europese landen, zoals Zweden en Denemarken, is in dit overzicht niet meegerekend.
Nederland
In totaal werden in de periode van de Nederlandse slavenhandel over de gehele wereld 11 tot 12,5 miljoen Afrikaanse slaafgemaakten verscheept en verkocht. Hiervan werden er circa 600.000 door Nederlanders verhandeld. De West-Indische Compagnie (WIC) verscheepte ongeveer de helft daarvan.
Zeeland
Zeeuwse schepen (inclusief die van de illegale slavenhandelaren) vervoerden ongeveer 270.000 slaafgemaakten. Dat was iets minder dan de helft van alle slaafgemaakten die door Nederlandse schepen werden getransporteerd. Het Zeeuwse aandeel in de totale slavenhandel was ongeveer 2,5 procent. Behalve de Kamer van de WIC transporteerden Zeeuwse lorrendraaiers (smokkelaars), de Middelburgsche Commercie Compagnie (MCC) en Zeeuwse particuliere rederijen slaafgemaakten.
Literatuur
R. Daalder (red.), Slaven en schepen: enkele reis, bestemming onbekend, Amsterdam/Leiden 2001.
H.J. den Heijer, Goud, ivoor en slaven; scheepvaart en handel van de Tweede Westindische Compagnie op Afrika, 1674-1740, Zutphen 1997.
R. Paesie, Lorrendrayen op Afrika; de illegale goederen- en slavenhandel op West-Afrika tijdens het achttiende-eeuwse handelsmonopolie van de West-Indische Compagnie, 1700-1734, Amsterdam 2008.
R. Paesie, Zeeuwen en de slavenhandel; een kwantitatieve analyse, in: Zeeland; tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1 (2010) 2-13.
J.M. Postma, Dutch Transatlantic Trade and Shipping, 1585-1817, Cambridge 1992.