Het schoolschrift van Adriaan Poppe

In de winter van 1839/1840 oefende een jongen uit Veere het schoonschrijven. Zijn schriftje bleef bewaard, al liet inktvraat zijn sporen erin na. Adriaan deed ongetwijfeld erg zijn best, maar zijn juf of meester bleek niet snel tevreden.

Een bladzijde uit het schoolschrift van Adriaan Poppe (particuliere collectie).

Schoolgaan was vroeger niet verplicht. Dat was alleen voor de beter gesitueerden weggelegd. De meeste kinderen uit die tijd werden al jong aan het werk gezet. En handwerk was er in die tijd nog genoeg. Eigenlijk was het nog droevig gesteld met het onderwijs. Zo was er een schoolmeester in de Napoleontische tijd die werd aangenomen op zijn ‘schoon schrift’, schijnbaar speelden rekenen en taal geen grote rol.

Inktstel met pennen (particuliere collectie).

In 1801 kwam er een wet waarin werd bepaald hoe een school vorm kon krijgen. Het was een eerste stap. In 1806 kwam er al een eerste verandering en er volgden er nog veel. Pas in 1900 werd het verplicht om naar school te gaan. Maar ook toen kwam het schoolbezoek maar schoorvoetend op gang.

Een andere manier van schrijven: met griffels op een lei. Op de foto griffeldozen met een gewone en een fabergriffel (particuliere collectie).

Een schoolschrift uit 1839 van Adriaan Poppe uit Veere laat zien dat er ook in die tijd nog veel aandacht uitging naar het schoonschrijven. Schrijven deed men met een ganzenveer die onderaan als pen geslepen werd. Opdat de punt niet snel zou slijten, werd ze nog versterkt door deze te behandelen.

Inktvraat (particuliere collectie).

De inkt werd in die tijd van galnoten gemaakt. Deze inktsoort had veel last van inktvraat. Op de lange duur tastte de inkt het papier aan, zo ook in dit schrift. Het dringt in het papier en aan de keerzijde geeft dat bruine strepen en vlekken die de tekst daar slecht leesbaar maken. Het geschept papier was meestal gemaakt van linnen lompen. Dat is ook in dit schrift het geval.

De matige beoordeling van een fraai staaltje schoonschrift (particuliere collectie).

Op elke bladzijde zette Adriaan zijn naam onderaan zijn verhaal en meestal bovenaan de datum. De datums liggen tussen 10 december 1839 en 7 januari 1840. Een bladzijde valt wel op, daar was het echt schoonschrift, mijns inziens heel fraai, maar er staat bovenaan ‘matig’ bij. Verder vind je in het schrift een stukje over rekenen, een kwitantie, muziek en verhaaltjes.