Zeeland en de Stille Oceaan

In de achttiende eeuw was de kaart van de Stille Oceaan nog erg onvolledig. Maar allerlei ontdekkingen zorgden langzamerhand voor steeds meer gegevens. Het vermoeden bestond dat in de Stille Zuidzee, zoals de Stille Oceaan toen werd genoemd, met name zuidelijk en oostelijk van Australië meer land moest zijn. Dit zogenaamde Zuidland was de reden voor verschillende landen om ontdekkingsreizen te ondernemen. De Nederlandse Republiek was er daar een van.

Zeeuwen

Vanuit de Republiek droegen Zeeuwen hieraan ook een steentje bij. Jacob Roggeveen was de bekendste Zeeuw die de wateren van de Stille Oceaan bevoer. De expeditie van de West-Indische Compagnie (WIC), die in 1721-1722 onder zijn leiding plaatsvond, had als doel het Zuidland te ontdekken. Eenmaal gevonden zou hij dit Zuidland voor de WIC moeten claimen.

Twee jaar na deze tocht stuurde de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) een handelsmissie naar de Stille Oceaan. Het voornaamste doel van deze tocht (7 juni 1724 – 1 mei 1727) was het zoeken naar handelsmogelijkheden aan de westkust van het Zuid-Amerikaanse continent. Ook deze tocht leverde niet de gewenste resultaten. Net als de schepen van Jacob Roggeveen werden deze schepen bij aankomst in Batavia op last van de VOC in beslag genomen.

Aankomst Abel Tasman in Nieuw-Zeeland, staalgravure door J.H.M.H. Renneveld, 1865-1870 (Rijksmuseum Amsterdam).

Nieuw-Zeeland

Meerdere plekken in de Stille Oceaan hebben in het verleden Zeeuwse namen gekregen. Een blijvende Zeeuwse naam in de Stille Oceaan is natuurlijk Nieuw-Zeeland. De Groningse ontdekkingsreiziger Abel Tasman ontdekte hier in december 1642 land en noemde het Statenland. Hij vermoedde dat het een deel was van een groot continent. Pas later werd duidelijk dat het om eilanden ging. Vanaf 1643 gingen de eilanden Zelandia Nova heten, na verloop van tijd vertaald in Nieuw-Zeeland (New Zealand).

Het eiland Eua, dat ooit ‘Middelburg’ heette (foto Boris Johnson).

In de Stille Oceaan lag ook een eiland dat de naam ‘Middelburg’ heeft gedragen. Nu heet het ‘Eua’ en is het een onderdeel van het Koninkrijk Tonga. Abel Tasman ontdekte dit eiland op 21 januari 1643 en noemde het naar de Zeeuwse hoofdstad.