Vroegste cavia in Nederland in Ramsburg

door Bram Silkens

De ongekende rijkdom die voortvloeide uit de overzeese handel in Nederlands Gouden Eeuw creëerde een gevoel van ongekende mogelijkheden. Tenminste, voor hen die aan de goede kant van de tafel zaten. Om het drukke stadsleven te ontvluchten kochten de ‘nouveaux riches’ massaal boerderijtjes en gronden of oude kasteelterreinen buiten de stad. Deze lieten ze vervolgens omvormen tot vaak protserige buitenplaatsen of ware lusthoven. Eenmaal binnen door de indrukwekkende poorten, voerde een strak geometrisch geheel van aangename wandelpaden bezoekers naar de luxueuze landhuizen die verdoken lagen in weelderige, met fonteinen en waterpartijen opgeluisterde tuinen.

Ramsburg in het midden van de achttiende eeuw (Hattingakaart Walcheren).

Ramsburg in het midden van de achttiende eeuw (Hattingakaart Walcheren).

Talrijke genoeglijke avonden

Walcheren vormde in de zeventiende en achttiende eeuw het decor van meer dan 250 buitenplaatsen. Dit bezorgde haar de illustere naam ‘De tuin van Zeeland’. De Walcherse Archeologische Dienst doet al jaren onderzoek naar deze buitens. Zo trof zij op het Hof Ramsburg bij Middelburg een opmerkelijke afvalkuil aan, waarin het hele hebben en houden van een rijke familie uit begin achttiende eeuw was begraven. Talrijke flessen wijn en luxe glasgoed illustreren het liederlijke leven op het buiten. Flink doorrookte kleipijpjes, diverse vuurtesten en voldoende kook- en eetgerei moesten de bewoners talrijke genoeglijke avonden bezorgen.

In de kuil lagen ook de stoffelijke resten van het hondje des huizes en, zeer bijzonder, van een cavia. Dit exotische diertje is in die tijd als uiterst zeldzame curiositeit vanuit Zuid-Amerika naar Nederland verscheept. Als vroeg achttiende-eeuws exemplaar is het de oudste cavia die ooit in Nederland werd gevonden!

Uitbraaksporen van het Hof Ramsburg tijdens de opgraving (foto WAD).

Uitbraaksporen van het Hof Ramsburg tijdens de opgraving (foto WAD).

Handelsakkoorden en politiek

De buitenplaatsen waren niet enkel plekken van ongebreideld vertier en pronklust, maar ook aangewezen locaties om in de luwte van park en bos belangrijke handelsakkoorden af te sluiten en aan politiek te doen. Mogelijk werd bij de onderhandelingen het toen erg populaire kolfspel gespeeld. Het spel was een vroege vorm van golf en was ook op Hof Ramsburg in trek, getuige de vondst van enkele kolfsloffen.