Stützpunkt Groede

De bunkers op het terrein van Groede Podium zijn stille getuigen van de Tweede Wereldoorlog (1939-1945). Ze zijn in 1942 gebouwd als onderdeel van de Atlantikwall, de Duitse verdedigingslinie langs de Europese kust.

De bunkers van Stützpunkt Groede zijn in goede staat bewaard gebleven (foto Groede Podium).

Atlantikwall

Nadat de Verenigde Staten in 1941 de oorlog verklaarden aan Nazi-Duitsland en de Duitse opmars in het Oosten minder voorspoedig verliep, werd in 1941 een begin gemaakt met de bouw van de Atlantikwall. Na de mislukte Slag om Dieppe (F) of Operatie Jubilee werd de bouw van deze Duitse verdedigingslinie langs de Europese kust in augustus 1942 versneld. De linie bestond uit bunkers, kanonnen en mijnenvelden en liep van het uiterste noorden van Noorwegen tot en met de Frans/Spaanse grens. Langs de hele kust werden stellingen en bunkers gebouwd. De verdedigingswerken waren geconcentreerd op strategische punten zoals de kustlijn, riviermondingen en de monding van de Schelde. Op afstand van de kust werd de linie verbonden met tankversperringen, mijnenvelden en ondersteuningsposten zoals het Stützpunkt in Groede.

In 1942 onteigende de Duitse bezetter een stuk land van de familie Dees aan de Catsweg in de Proostpolder. In datzelfde jaar werd hierop een artillerie-opstelling, Stützpunkt, gebouwd en werd Groede onderdeel van de Atlantikwall.

Stützpunkt Groede in zijn huidige gedaante (foto Groede Podium).

Bunkerdorp

Stützpunkt Groede, het huidige Groede Podium, was de basis van een Duitse artillerie-eenheid die de beschikking had over vijf kanonnen met ieder een bereik van wel 18 kilometer. 250 militairen hielden zich dagelijks bezig met oefeningen, communicatie, beveiliging en ondersteuning van omliggende eenheden. Ook plaatsten ze mijnenvelden en versperringen aan de kustlijn.

Stützpunkt Groede werd aangelegd in de vorm van een klein dorp met straatjes en grasperken. Door de ligging in een ‘kaal’ weiland werden de bunkers niet zoals gebruikelijk met zand of rotspartijen bedekt. Door middel van een dak en opgeschilderde ramen werden de bunkers gecamoufleerd als huis, winkeltje of stal. De authentieke schilderingen zijn nog altijd te zien. De ‘huisjes’ in het bunkerdorp kregen bijpassende namen als Villa Saarland, Villa Moselland en Villa Freundlich. Vriendelijk was het er zeker niet, gezien de flinke hoeveelheid wapens die er was opgeslagen.

Als woning beschilderde bunker van Stützpunkt Groede (foto Groede Podium).

Het Stützpunkt werd zowel ingezet voor ondersteuning van de verdediging van de kustlijn als voor een aanval vanuit land. Het steunpunt was versterkt met luchtafweer, tankversperringen, mijnenvelden en mitrailleuropstellingen. Stützpunkt Groede kon daarnaast zelfvoorzienend handelen, omdat het de beschikking had over laad- en losfaciliteiten, een keukengroep, verbandpost, ziekenzaal, manschappen en munitiebunkers.

In scène gezette foto van gewondenopvang in Stützpunkt Groede (foto Groede Podium).

Rode Kruis-dorp

Tijdens Operatie Switchback, die onderdeel uitmaakte van de Slag om de Schelde, had Groede de status van Rode Kruis-dorp. Duitse troepen hadden aan de kerk grote Rode Kruis-vlaggen opgehangen. De strijdende partijen hadden afgesproken er niet te vechten en gewonden op te vangen. Als gevolg daarvan bleef de dorpskern van Groede nagenoeg onbeschadigd en bleven de fraaie kerk en het kerkplein behouden.

Bij het naderen van het bunkerdorp tijdens Operatie Switchback op 25 oktober 1944 ontdekten de Canadezen dat ze op een goed gecamoufleerd Stützpunkt waren gestuit. De Duitsers gaven zich zonder tegenstand en bloedverlies over aan de geallieerden.

Uniek in Europa

De betonnen kolossen uit 1942 vormen een belangrijk onderdeel van het park van Groede Podium. Jarenlang lagen de bunkers begraven onder een dikke laag aarde of verscholen in het struikgewas. De bunkers zijn nog in goede staat en in deze samenstelling uniek in Europa. De schilderingen waarmee de militairen de bunkers camoufleerden zijn nog goed te zien. In de voormalige keukenbunker kun je zelfs nog plafondschilderingen bewonderen.

Bezoekers tijdens een bunkertocht bekijken de plafondschildering in een van de bunkers (foto Groede Podium).

Dit verhaal is een bewerkte versie van de verhalen over Stützpunkt Groede op de website van Groede Podium. Daar vind je ook meer informatie over georganiseerde bunkertochten en andere activiteiten in het park.