Opnieuw Fransen (1809-1814)

Vier maanden na het bombardement en de daarop volgende bezetting van 1809 vertrokken de Engelse troepen alweer uit Vlissingen, na al wat tot de Franse marine behoorde te hebben vernield. Mede als gevolg van de verliezen door de geheimzinnige Zeeuwse koorts moest het uiteindelijke doel, de vernietiging van de marinehaven van Antwerpen, worden opgegeven. De hele expeditie van de Engelse legermacht was uiteindelijk op een mislukking uitgelopen.

De Walstraat na het bombardement van 13 en 14 augustus 1809 (Zeeuws Archief, HTA Vlissingen nr. 1247).

Ruïne van het monumentale stadhuis na de beschieting van 1809 (Zeeuws Archief, Fotocollectie Vlissingen nr. 490).

Het afbranden van ’s lands magazijn in Vlissingen op 10 december 1809 (Zeeuws Archief, HTA Vlissingen nr. 780).

Vrij snel daarna zagen de inwoners weer Franse troepen door de stad marcheren. Ook Napoleon kwam enige tijd later voor inspectie naar Vlissingen, waarbij hij onder meer de schadevergoeding regelde. Ondertussen bleef de verstandhouding tussen hem en zijn broer koning Lodewijk verslechteren. Het kwam zover dat Napoleon zijn broer naar Parijs ontbood, waar deze te horen kreeg dat zijn koninkrijk deel van Frankrijk werd. Nadat in januari 1810 eerst heel Walcheren bij Frankrijk was ingelijfd, volgde de rest van het koninkrijk een half jaar later. Koning Lodewijk deed een half jaar later afstand van de troon en verliet het land in alle stilte.

Portret van Napoleon (Zeeuws Archief, HTA Vlissingen nr. 699).

Het voormalig koninkrijk kreeg nu te maken met op Franse wetgeving geschoeide bepalingen en de regeringstaal werd Frans. Het land werd ingedeeld in departementen waarbij Vlissingen, met ongeveer 5.100 inwoners, bij het ‘Departement des bouches de l’Escaut’ ging behoren.

Eind september 1811 kreeg Vlissingen voor de derde maal bezoek van de inmiddels tot keizer gekroonde Napoleon. Om een herhaling van 1809 te voorkomen gaf deze opdracht Vlissingen te versterken tot een vesting van de eerste orde. Het Keizersbolwerk uit de tijd van Karel V, werd verhoogd en daaronder kwam, in een van de dertien kazematten, een garnizoensbakkerij. Met drie grote ovens kon men daar in 24 uur meer dan 4.800 broden bakken. Pas tijdens de Tweede Wereldoorlog sloopten de Duitsers de drie grote schoorstenen van de bakkerij op Boulevard De Ruijter. De overige kazematten gebruikten de Fransen als onderkomen voor de manschappen en als opslagruimte voor munitie en andere materialen. Bij de bouw van de kazematten en een deel van de boulevard werd voor het eerst in Nederland niet de ‘el’ maar de ‘meter’ als maataanduiding gebruikt.

Kazematten onder Keizersbolwerk (Zeeuws Archief, Fotocollectie Vlissingen nr. 41002, foto A. Tanghe).

De Fransen voltooiden de bouw van de vijf omliggende forten even buiten de stadswallen en zorgden voor het herstel en het uitdiepen van de havens. Ook voerden zij in die periode de burgerlijke stand in. De toepassing van het decimale stelsel, dat de oude maataanduidingen verving door meter, liter, kilogram et cetera, werd door de bevolking niet enthousiast ontvangen. In 1814, aan het einde van de Franse periode, viel men zodoende weer terug op de ‘oude’ maten. Uiteindelijk zou het decimale stelsel jaren later toch worden geaccepteerd.

Vesting Vlissingen omstreeks 1812 (Zeeuws Archief, Fotocollectie Vlissingen nr. 29871).

Toen het rijk van Napoleon ineenstortte, keerde prins Willem VI na achttien jaar terug uit Engeland en ging Vlissingen in 1815 deel uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden.

Koning Willem I (Zeeuws Archief, HTA Vlissingen nr. 1732).