Neanderthaler uit Ellewoutsdijk?

In 1957 vond de heer W.F.A. Guilonard in een schelpenhoop bij Brielle een mogelijk zeer oude menselijke onderkaak, die uit de omgeving van Ellewoutsdijk afkomstig was. In de jaren vijftig van de vorige eeuw heeft een schelpenzuiger namelijk veel schelpen in de Westerschelde opgezogen, uit een diepe put ter hoogte van die plaats. De schelpen werden vervolgens naar Brielle vervoerd voor een kalkbranderij.

Botten en vuurstenen afslag

Guilonard, die verzamelaar was van fossiele schelpen en botten, had in de schelpenhopen bovendien veel fossiele stukken bot van nu uitgestorven zoogdieren aangetroffen, zoals van de mammoet, de wolharige neushoorn en het reuzenhert. Deze waren eveneens uit de put bij Ellewoutsdijk afkomstig. Ook had een andere verzamelaar in de schelpenhopen een vuurstenen afslag uit de Oude Steentijd gevonden. Dat is de tijd waarin Neanderthalers leefden, de voorlopers van de huidige mens, meer dan 35.000 jaar geleden.

Een afgietsel van de onderkaak van Ellewoutsdijk.

Kiezenpatroon

Professor J. Huizinga, verbonden aan de Rijksuniversiteit Utrecht, heeft de onderkaak begin jaren zestig onderzocht en hij was geneigd die toe te schrijven aan een Neanderthaler, dit vanwege het ontbreken van een duidelijk kinuitsteeksel en een afwijkend kiezenpatroon. Wat er na het onderzoek van Huizinga met de kaak is gebeurd, is niet bekend. Guilonard is in de jaren negentig overleden. Hij had zijn collectie botten geschonken aan het Natuurhistorisch Museum te Rotterdam, maar de kaak was niet meer in de collectie aanwezig.

Speurwerk

Na het nodige speurwerk door SCEZ (tegenwoordig Erfgoed Zeeland) bleek dat in het depot van het Universiteitsmuseum van de Universiteit Utrecht drie afgietsels van de desbetreffende onderkaak aanwezig zijn. Van het origineel ontbrak echter elk spoor. Na bestudering van de afgietsels en wat vakliteratuur kon voorzichtig worden geconcludeerd dat het inderdaad om een restant van een Neanderthaler kan gaan, maar zeker is dat niet. Een van de afgietsels is momenteel nog in onderzoek bij verschillende vakmensen. Ondertussen wordt de speurtocht naar de echte onderkaak voortgezet, want mocht die ooit boven water komen kan zijn geheim eindelijk worden ontsluierd.