Marokkaanse slangenstokken

In de meidagen van 1940 raakte Nederland in oorlog met het Duitsland van Adolf Hitler. De Nederlandse militairen in Zeeland kregen vanaf 11 mei 1940 versterking van Franse troepen, die over zee en via België naar Zeeland optrokken. Onder de Franse troepen waren Marokkaanse soldaten die op de Zeeuwse klei hun beste beentje voorzetten.

De Marokkanen waren op bevel van de sultan van Marokko in dienst getreden van het Franse leger. De sultan hoopte hiermee de onafhankelijkheid van Frankrijk te bedingen. Helaas waren ook de Fransen niet opgewassen tegen het Duitse leger. Een groot gedeelte van de soldaten werd krijgsgevangen gemaakt en met bietentreinen en schepen werden zij naar Duitsland gestuurd voor dwangarbeid en opsluiting in krijgsgevangenkampen.

Marokkaanse slangenstok, schenking Hans Tuinman (Bevrijdingsmuseum Zeeland).

Dwangarbeider en dagelijks leven

In 1943 kwam een deel van de Marokkanen terug in Zeeland om als dwangarbeider te helpen met de bouw van een verdedigingslinie (de Atlantikwall) langs de kust. De inwoners van Zeeland keken hun ogen uit naar die vreemde mannen, gehuld in lange donkere jassen, met vreemde hoofddeksels en sandalen. De Marokkanen werden ondergebracht in kleine kampen onder andere in Middelburg, Borssele, Domburg, Aagtekerke en Koudekerke.

Detail Marokkaanse slangenstok, schenking Hans Tuinman (Bevrijdingsmuseum Zeeland).

De inwoners van Zeeland hadden medelijden met de vreemdelingen, die ver van huis waren opgesloten achter prikkeldraad. Hans Tuinman uit Middelburg vertelde in maart 2005 aan de Provinciale Zeeuwse Courant dat hij destijds (in 1943, Hans was tien jaar oud) met zijn ouders in de binnenstad van Vlissingen woonde. De familie Tuinman had een winkel in Vlissingen, Lensvelt en Co. Het niet verkochte voedsel ging naar de dwangarbeiders. Als dank voor het eten kregen ze regelmatig een slangenstok.”Soms kreeg je die meteen, maar op andere dagen kreeg je die de volgende ochtend. Dan kwamen ze op weg naar het werk langs ons huis aan de Nieuwendijk en dan werd zo’n stok door de deur naar binnen gegooid. Niet alle stokken waren even mooi versierd. De één was er natuurlijk beter in dan de ander. Maar de mooiste heb ik bewaard.” Bevrijdingsmuseum Zeeland heeft meerdere stokken van Hans Tuinman in de collectie, hij heeft deze tot zijn overlijden altijd bewaard als herinnering.

Detail Marokkaanse slangenstok, schenking Hans Tuinman (Bevrijdingsmuseum Zeeland).

Vertrek

Maar even onverwachts als ze waren gekomen vertrokken de Marokkanen weer, in het najaar van 1944. Ze werden overgebracht naar kampen in Frankrijk en Duitsland.