Een Zeeuw op reis over de Trans-Siberische spoorweg

De Zeeuw Johannis de Rijke ontwierp grote waterbouwkundige werken in Japan en China. In 1903 reisde hij vanuit Japan over de Trans-Siberische spoorweg terug naar Nederland. Sinds 1891 werd gewerkt aan de aanleg van deze spoorlijn, die met ruim negenduizend kilometer de langste ter wereld is.

Reisverslag

Hoewel er makkelijkere opties waren om te reizen, besloot De Rijke zijn terugreis naar Nederland op alternatieve wijze te maken en van die tocht een verslag te maken. Hij wilde op deze reis het bijzondere spoorproject van de Russen van dichtbij bekijken. In zijn reisverslag nam hij allerlei informatie op over technische en geografische aspecten alsmede over flora en fauna. Ook beschreef hij diverse culturele aspecten van het gebied dat hij doorkruiste.

Trein op de Trans-Siberische spoorweg in 1903, het jaar waarin ook De Rijke over deze lijn reisde.

Shanghai

De Rijke vertrok op 18 juni 1903 uit Tokio, een stad met op dat moment anderhalf miljoen inwoners. Per spoor reisde hij naar Yokohama. Vanuit Yokohama vertrok hij op 19 juni met de Franse mailboot Annam naar Shanghai.

Op 24 juni, na een storm op zee, arriveerde het schip in de Chinese havenstad. Over Shanghai maakte De Rijke een uitgebreid verslag. Hij schreef over de geschiedenis, het bestuur en de instellingen van deze stad. Zijn verblijf in Shanghai duurde twee weken. Op 5 juli vertrok hij met de Russische stoomboot Manchuria naar Rusland. In de avond van 6 juli kwam het schip bij Dalny aan, van waaruit zijn reis over de Trans-Siberische spoorweg startte.

Op weg naar Moskou

Op 7 juli begon De Rijke aan de treinreis die hem non-stop richting Moskou zou voeren. De Rijke had een kamer achter de restauratie in de eerste klasse geboekt. Onderweg beschreef hij allerlei technische details over zaken die op en rond de spoorweg voorkwamen. Hij vermeldde bijvoorbeeld een transport van gevangenen op weg naar Siberië. Tevens maakte hij aantekeningen over flora en fauna en over culturele en geografische onderwerpen. Op maandag 20 juli kwam De Rijke in Moskou aan.

Warschau en Berlijn

De reis over het spoor ging op woensdag 22 juli verder naar Warschau. Een dag later was De Rijke in Berlijn. Ook hier onderbrak hij zijn reis voor een bezoek aan de stad. Op 24 juli vertrok hij uit Berlijn om in de avond bij zijn gezin in Nederland terug te keren. De hele treinreis nam slechts zeventien dagen in beslag.

Boekje

Het boekje van Johannis de Rijke over deze reis is getiteld: Zomerreis van Oost-Azië naar Nederland met den Trans-Siberischen Spoorweg. Het verscheen in 1904 bij uitgever Vada in Wageningen. In het jaar 2000 verscheen een herdruk van deze uitgave.