Een ode aan verdwenen ambachten
Ze staan op verschillende plaatsen in Zeeland. Beelden van verdwenen ambachten. Vroeger verdienden veel Zeeuwen in een van deze ambachten hun brood. Het was lichamelijk zwaar werk: lange dagen werken in weer en wind en de verdiensten waren laag. Veel handwerk is in de loop van de jaren vervangen door machines en de ambachten zijn langzaamaan uit het straatbeeld verdwenen. Figuurlijk dan, want kijk op straat maar eens goed om je heen.
De Dijkwerker
De Dijkwerker (1979), Markt Westkapelle, A. Braat (foto Rudy Visser).
Vanaf de vijftiende eeuw werden de duinen voor Westkapelle stap voor stap getransformeerd tot een dijk. Inwoners van het dorp specialiseerden zich als dijkwerker. Binnen het dijkwerk waren er sjouwers en grondwerkers. Maar er waren ook de nodige specialiteiten zoals palen punten, zandzakken vullen, heien en steenzetten. De organisatievorm van de dijkwerkers die werkten aan de Westkapelse zeedijk, heette een bende. Zodra de jongens uit de gezinnen van de dijkwerkers 12 of 13 jaar oud waren, werden ze over de verschillende benden verdeeld.
De Visleurster
De Visleurster (2003), Markt Arnemuiden, G. Brouwer (foto Rudy Visser).
Met twee zware manden hangend aan een juk liepen de visleursters naar Vlissingen, Middelburg en Goes om hun waren te verkopen. Toen het spoor er lag, gingen de visleursters met de tram en de trein naar de vismarkt van Vlissingen of de markt in Middelburg of Goes. Tot in de tweede helft van de twintigste eeuw werd op deze manier, na het binnenlopen van de vissersvloot, de vangst door de visleursters in Zeeland en West-Brabant uitgevent.
De Mosselvisser
De Mosselvisser (1981), Koningin Julianahaven Yerseke, L. Boonman (foto Rudy Visser).
De mosselman met de bijnaam ‘Loutje’ werd speciaal gemaakt voor de opening van de Koningin Julianahaven. Het beeld werd onthuld door Prinses Juliana op 18 juni 1981. Mosselmannen liepen door het water, in weer en wind, om mossels te rapen. De schippers in Yerseke vonden het beeld van de mosselvisser lijken op het dorpsfiguur ‘Loutje.’ Hij kwam bij het spitten van wormen in een geul terecht en verdronk.
De Schepentrekker
De Schepentrekker (1976), Westkade Sas van Gent, H.J. de Bliek (foto Rudy Visser).
De stad Gent zocht in de zestiende eeuw een betere uitweg naar zee. Er werd een kanaal gegraven en in de Graafjansdijk, die toen als waterkerende dijk fungeerde, werd een sluis (een sas) gebouwd. Deze kostbare sluis moest worden beschermd en zo ontstond een kleine nederzetting die ‘het Sas van Gent’ werd genoemd. Schepentrekkers hadden tot taak om de passerende schepen die op weg waren naar of terugkwamen uit Gent door de sluis bij Sas van Gent te trekken. Zij waren letterlijk en figuurlijk dag en nacht in touw.
De Sluuswachter
De Sluuswachter (2000), Haven Cadzand-Bad, G. Metsers (foto Rudy Visser).
Tussen 1870 en 1875 werd het afwateringskanaal bij Cadzand gegraven om het overtollige oppervlaktewater van de polders af te voeren naar zee. Een sluis met sluisdeuren was nodig om te voorkomen dat bij vloed de polders overstroomden. De sluiswachter moest bij eb de zware deuren opendraaien om het overtollige water uit de polders te lozen op zee. Piet de Lijser, de laatste echte ‘sluuswachter vâ ‘t haovetje vâ Kezand’, stond model voor het beeld.