Een markante burgemeester: C.A. van Woelderen

door Jean-Marie van Isacker

Op 1 oktober 2019 is het honderd jaar geleden dat Carel Albert van Woelderen burgemeester van Vlissingen werd. Wie was Van Woelderen? Zoekend op internet is weinig te vinden behalve een melding op de site van Wikipedia. Toch behoort hij tot de meest illustere personen uit de recente Zeeuwse geschiedenis. Reden om bij het honderdjarig jubileum in enkele bronnen te duiken voor een nadere kennismaking.

De ruimte om uitvoerig te schrijven over zijn leven schiet hier tekort. Bekend is de cruciale rol die hij speelde bij het torpederen van de revolutionaire Troelstra-beweging in 1918. Zijn admiratie voor het koningshuis was groot. Het was in Vlissingen altijd een feest om Hare Majesteit te mogen verwelkomen, want zonder haar was hij nimmer burgemeester geworden. Voor de koningin was de keuze uit een honderdtal kandidaten snel gemaakt. Het moest de jonge kapitein zijn die onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog heel kort aan het hoofd stond van de inlichtingendienst GS III, de voorloper van de AIVD.

Carel Albert van Woelderen (circa 1930) met ambtsketting. In de rechterbovenhoek zijn familiewapen (een blauwe zandloper op een gouden schild). Olie op doek, Willem Christian Georg Reuter (Haarlem 1875-1966 Amsterdam) (Maritiem MuZEEum Vlissingen).

Carel Albert van Woelderen (circa 1930) met ambtsketting. In de rechterbovenhoek zijn familiewapen (een blauwe zandloper op een gouden schild). Olie op doek, Willem Christian Georg Reuter (Haarlem 1875-1966 Amsterdam) (Maritiem MuZEEum Vlissingen).

Van Woelderen was een erudiete man, een telg uit een prominente familie met veel verbindingen naar de zee en met een grondige kennis van de Zeeuwse geschiedenis. Zijn vader was lang directeur van de Stoomvaart Maatschappij Zeeland. In zijn voetsporen streefde hij ernaar om van Vlissingen weer een bloeiende havenstad te maken, wellicht deels in de geest van de VOC- glorietijd. Buitenhavens moesten aangelegd worden om te kunnen concurreren met Antwerpen en Rotterdam. Sluizen hadden een dringende vernieuwing nodig. De infrastructuur die redelijk in gang was gezet gedurende de tweede helft van de negentiende eeuw moest nu ook de luchtvaart omarmen. De vakantiegangers die per trein of lijnboot (vanuit Engeland) naar hier toestroomden, kwamen vooral om de Walcherse dracht te aanschouwen. Zij zouden ook de fraaie ongerepte natuur met al zijn bomen en meidoornheggen langs de kronkelende kreekrugwegen en kerkpaden ontdekken met de hulp van een ‘vélocipède’.

Zoekend in het beeldarchief zijn, naast zijn portret, vier foto’s uitgekozen die Van Woelderen in een notendop schetsen.

Van Woelderen opent op zijn Fongers het rijwielpad tussen Valkenisse en 'zijn' Nollebos.

Van Woelderen opent op zijn Fongers het rijwielpad tussen Valkenisse en ‘zijn’ Nollebos.

Het Rijwielpad Walcheren

Fietsen was in de eerste decennia van de vorige eeuw langzaam op gang gekomen en Van Woelderen trok deze nieuwe discipline met enthousiasme naar zich toe. Zelf had hij in 1904 een Fongers aangeschaft, die hij tot in de jaren veertig liefdevol gebruikte. Maar Walcheren had toen geen fietspaden. Al snel werd hij gekozen tot voorzitter van de ‘Vereeniging Rijwielpad Walcheren’ en begin 1926 werd het plan voor het eerste fietspad in de gemeente Vlissingen gepresenteerd. Het zou 6 kilometer lang worden en 1,30 meter breed. Pas in 1932 was het laatste stukje bij Valkenisse aangekocht, zodat het pad eindelijk tot Zoutelande doorgetrokken kon worden.

Ontvangst van een gezelschap op het vliegveld van Vlissingen door Van Woelderen (in het midden met aktetas en stok). Daarachter de Douglas DC-2 'Koetilang' (circa 1938).

Ontvangst van een gezelschap op het vliegveld van Vlissingen door Van Woelderen (in het midden met aktetas en stok). Daarachter de Douglas DC-2 ‘Koetilang’ (circa 1938).

De luchthaven van Vlissingen

Van Woelderen had de luchtvaartpionier Albert Plesman uit Den Haag als goede vriend en op 1 december 1920 kreeg hij hem zo ver om samen met hem het ‘Walcherse Propaganda Comité voor de Luchtvaart van het vliegveld Vlissingen’ op te richten. De fel begeerde luchtlijn Vlissingen-Haamstede-Rotterdam kwam eindelijk in 1931 tot stand. Het doortrekken van deze KLM-lijn naar Knokke (achter het beschermd slikken- en schorrengebied en vogelreservaat Het Zwin) gebeurde in 1933. Dit ‘goklijntje’ van Vlissingen naar de mondaine Belgische badplaats met casino werd geadverteerd als de kortste luchtlijn ter wereld. De lijn deed er negen minuten over en telde in 1934 elfduizend passagiers.

Een jongere burgemeester C.A. van Woelderen bezichtigt de zelfgemaakte roeibootjes van een Poolse wereldreiziger op het strand voor het 'Hotel des Bains' op 30 juli 1927.

Een jongere burgemeester C.A. van Woelderen bezichtigt de zelfgemaakte roeibootjes van een Poolse wereldreiziger op het strand voor het ‘Hotel des Bains’ op 30 juli 1927.

Hier blijkt dat Van Woelderen in alles geïnteresseerd was. In een tijd van vliegen vond hij het merkwaardig dat iemand nog een poging zou ondernemen om een wereldreis te maken in gammele planken bootjes versterkt met smeedijzeren banden.

Een ‘bon vivant’ (Bourgondiër) was Van Woelderen zeker, met sigaar wachtend op een berenbitter gedurende een van de jaarlijkse Scheldebeker-zwemwedstrijden op een van de volgboten met de Zeeuws-Vlaamse kust op de achtergrond (midden jaren dertig).

Een ‘bon vivant’ (Bourgondiër) was Van Woelderen zeker, met sigaar wachtend op een berenbitter gedurende een van de jaarlijkse Scheldebeker-zwemwedstrijden op een van de volgboten met de Zeeuws-Vlaamse kust op de achtergrond (midden jaren dertig).

www.wandelpiervlissingen.nl
www.vanwoelderenpark.nl