De oudste Zeeuwse knoop komt uit Domburg

Wie denkt dat de bekende ‘Zeeuwse knoop’ met het bolletjesmotief pas een paar honderd jaar oud is, vergist zich. Uit de bodem van het Walcherse Domburg komt het bewijs dat dit motief een geschiedenis heeft die de duizend jaar overstijgt. De vondst werd gedaan in 2010 tijdens een archeologische opgraving aan de Badstraat. Intussen is dit terrein ingevuld met een restaurant, winkels en recreatieappartementen met de welluidende naam Residence Wijngaerde.

Ringwalburg

Het onderzoeksterrein lag precies op de plaats waar in de negende eeuw een van de vijf Zeeuwse ringwalburgen is aangelegd (de andere bevonden zich in Oostburg, Souburg, Middelburg en Burgh). De opgraving bracht naast een aantal resten van huizen ook bijbehorende vondsten zoals aardewerk, hout, botmateriaal en metalen voorwerpen aan het licht.

Onder die metalen voorwerpen bevonden zich maar liefst 23 fibula’s. Een fibula is een mantelspeld die vervaardigd kan zijn uit een koperlegering, ijzer, zilver of  goud. Niet alleen relatief veel gewone fibula’s werden aangetroffen, maar ook twee exemplaren van zilver. Zulke zilveren exemplaren waren de laatste honderd jaar niet meer in Zeeland gevonden. De andere gevonden fibula’s kunnen we verdelen in gelijkarmige, emaille, rechthoek-, munt- of schijf- en plateaufibula’s.

De Domburgse fibula met ‘Zeeuwse knoop’.

De grootste van allemaal

De fibula met ‘Zeeuwse knoop’ behoort tot de laatste categorie en is tevens de grootste gevonden fibula van het assortiment, met een diameter van 3,4 centimeter. Het centrale gedeelte van de fibula is verhoogd met één grote nop en vier kleinere noppen eromheen. Die laatste zijn omgeven door gebogen halve lijnen. De buitenste rand is versierd met afwissend grotere en kleinere noppen.  De bevestigingspunten op de keerzijde zijn intact, alleen de angel ontbreekt. De vermoedelijk  bronzen fibula dateert uit de negende-elfde eeuw en zou afkomstig kunnen zijn uit Zuid-Engeland. Als dit het geval is, vormt dit een bijzondere herkomst voor het motief van de Zeeuwse knoop!

Naschrift redactie
Voor de herkomst en verspreiding van de Zeeuwse knoop: lees het blog van Trude de Reij op de website van ZB| Bibliotheek van Zeeland.