Zeeland tijdens de Eerste Wereldoorlog, algemeen en mobilisatie – lesideeën

0. Zeeland tijdens de Eerste Wereldoorlog, algemeen en mobilisatie

Na de fatale aanslag op aartshertog Frans Ferdinand van Oostenrijk op 28 juni 1914 ontstaat grote onrust in Europa. Eind juli dreigt een oorlog tussen twee machtsblokken. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk staan tegenover Frankrijk, Groot-Brittannië en Rusland. De oorlog, die kort daarop uitbreekt, duurt vier jaar en gaat de geschiedenis in als de Eerste Wereldoorlog.

Nederland kiest geen partij. Het is neutraal en het doet er alles aan om dit zo te houden. Toch roept de regering eind juli 1914 500.000 volwassen mannen op om de grenzen te verdedigen. Ze moeten voorkomen dat Duitse soldaten Nederland binnenvallen. Een deel van de soldaten moet naar Zeeuws-Vlaanderen, want daar grenst de provincie Zeeland aan België.Zeeland ligt op nauwelijks 70 kilometer van het Belgische slagveld. Ver af, maar toch dichtbij. Aan tal van zaken is ook in Zeeland te merken dat het oorlog is: overal soldaten, honderdduizenden vluchtelingen, een dodelijke elektrische grensafsluiting, vergissingsbombardementen op Nederlands grondgebied, levendige smokkel en gebrek aan levensmiddelen.

Afkondiging staat van oorlog. (Bron: Zeeuws Archief, locatie Zierikzee, Gemeente Ellemeet)

Ansichtkaart Hendrik Kamperman. “Mijn opa, Hendrik Kamperman, was tijdens de mobilisatie gedurende de Eerste Wereldoorlog, gelegerd in de provincie Zeeland. Hier heeft hij klaarblijkelijk met een aantal kameraden een foto laten maken. Deze foto is als ansichtkaart naar zijn vrouw gestuurd zodat zijn toen driejarige oudste dochtertje, mijn moeder, haar vader weer eens kon zien. Mijn opa is de tweede van rechts op de foto.”

Aan de slag!

De leerlingen bekijken de bronnen van de Prezi-presentatie en/of de Prezi tijdlijn. De vragen van de Kijkwijzer bronnen (docentenhandleiding) kunnen daarbij gesteld worden.

Lesideeën ‘Algemeen en mobilisatie’

Tekst lied “Ik heb mijn hart in Zierikzee verloren”. “Miliciens kwamen overal in Nederland terecht. Zo ook Kees Pruis uit Amsterdam. Hij kwam naar Zierikzee en verloor zijn hart.”

Kees Pruis zingt het lied

Krantenartikel over inkwartiering; uit het blad ‘De Zeeuw’ van 27 augustus 1914. (Bron: ZB | Beeldbank Zeeland)

Geschiedenis van de mobilisatie te Zierikzee door de Zierikzeese arts A. van der Hoeven

Mobilisatie en schaarste

Pagina’s van het educatieproject

Ga terug naar de startpagina Zeeland tijdens de Eerste Wereldoorlog
Ga naar de pagina Vluchtelingen
Ga naar de pagina Doodendraad
Ga naar de pagina Smokkel en spionage
Ga naar de pagina Vliegtuigen, bommen en zeemijnen
Ga naar de pagina Op rantsoen
Ga naar de pagina Anti-annexatie