Voormalige PSD-boot Oosterschelde

Aan de Pannekoekendijk in het centrum van Zwolle ligt de Oosterschelde, een voormalige PSD-boot uit 1933. Na een bewogen geschiedenis doet het historische schip de laatste jaren dienst als restaurant- en partyschip.

De voormalige Oosterschelde uit 1933 is nog vrij authentiek (Erfgoed Zeeland).

Moderne zijlader

De voormalige Oosterschelde werd op 29 november 1933 als zogenaamde zijlader op de Scheldewerf in Vlissingen gebouwd. Opdrachtgever was de Provinciale Stoomboot Diensten (PSD). Tegelijkertijd werden ook de zusterschepen Koningin Emma en Prins Willem I gebouwd. Voor die tijd was de Oosterschelde een moderne veerboot: ze beschikte over een dieselmotor, die gebouwd was met het oog op vervoer van auto’s. Na oplevering werd de veerboot ingezet op de dienst Zierikzee – Wolphaartsdijk.

Een van de PSD-boten tegen de aanlegsteiger van Katseveer. Het systeem van ‘zijlader’ is duidelijk zichtbaar.

Oorlogsschade

In de meidagen van 1940 werd de Oosterschelde door terugtrekkende Franse troepen in Breskens tot zinken gebracht. Vervolgens werd het, na een spoedige lichting, in de nacht van 31 mei en 1 juni 1943 op de werf in Vlissingen getroffen door een bombardement, waarop het schip doormidden brak. Het herstel van het schip werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gesaboteerd. Dit om te voorkomen dat de veerboot ingezet zou worden door de Duitse bezetter.

Voorrang bij herstel

Na de Tweede Wereldoorlog kregen zijladers als de Oosterschelde voorrang bij de herstelwerkzaamheden. Reden was dat zijladers geen speciale aanlegsteigers nodig hadden. Op 29 juli 1946 vond de tewaterlating plaats van de enigszins in aangepaste vorm herstelde Oosterschelde. Op 25 oktober kwam de Oosterschelde weer in de vaart, op de dienst Vlissingen – Breskens.

Evacuatieschip

Na de watersnoodramp van 1953 deed de Oosterschelde dienst als evacuatieschip. De veerboot werd ingezet tussen Zierikzee en Dordrecht. De eerste dagen na de ramp werden honderden mensen vervoerd. Vervolgens werd op 11 februari een tijdelijke veerdienst van Katseveer, via Zijpe naar Dordrecht opgezet. Een enkele reis duurde vijf uur. Nadat de tijdelijke veerdienst op 20 april 1953 weer was opgeheven bleken bijna tienduizend passagiers op het traject vervoerd te zijn.

Op de Waddenzee

In de zomers van 1959 tot 1963 werd de Oosterschelde uitgeleend aan rederij Doeksen. Doeksen zette de veerboot in op de dienst Harlingen – Terschelling. Dit omdat de Oosterschelde meer auto’s kon vervoeren dan haar eigen vlaggenschip, de Friesland. Op de Waddenzee voer de Oosterschelde samen de Schellingerland. Deze voormalige PSD-boot, in 1916 gebouwd als Zeeuwsch Vlaanderen, werd in 1933 verkocht met de oplevering van een nieuwe generatie veerboten, waaronder de Oosterschelde.

Ook landbouwproducten werden met de PSD-boten vervoerd. Op de foto een vrachtwagen met hooi, bij veerhaven De Val rond 1955 (ZB, Beeldbank Zeeland).

Veerdiensten opgeheven

Na de zomer van 1963 werd de Oosterschelde weer ingezet op zowel Kats – Zierikzee als Terneuzen – Hoedekenskerke. De eerste veerdienst werd al spoedig opgeheven, met de oplevering van de Oosterscheldebrug (huidige Zeelandbrug) eind 1965. Vervolgens werd de Oosterschelde beurtelings ingezet met de Prins Willem I op de veerdienst Terneuzen – Hoedekenskerke. Na de opheffing van deze veerdienst in 1972 werd de Oosterschelde naar elders verkocht.

Vanaf 1990 heeft de voormalige PSD-boot Zwolle als thuishaven. Pogingen van de werkgroep psd.net om het schip terug naar Zeeland te halen, zijn niet gelukt. Het schip doet als de Willem-Jan nog altijd dienst als partyboot.

De voormalige Oosterschelde ligt momenteel als partyschip Willem-Jan aan de Pannekoekendijk in Zwolle (Erfgoed Zeeland).

Voor dit verhaal is uitgebreid gebruikgemaakt van informatie van de werkgroep psd.net, zie www.psdnet.nl.