Een Vlissingse ‘tobruk’

Ook uit het recente verleden stammen archeologische resten, die velen juist daarom interessant vinden. Bij grondwerkzaamheden aan de rand van Vlissingen staken in maart en april 2017 verschillende betonnen structuren de kop op, die getuigden van de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog.

Kleine geschutbunker

Het ging om een antitankversperring: een betonnen plaat dwars over een oude weg tussen twee diepe sloten, die dienden als antitankgracht. In het beton waren stalen H-profielen geplaatst die bij de doorgang tijdelijk weggehaald konden worden. Iets verderop, aan de Poortersweg, lag een complete ‘tobruk’ verstopt onder een groot puinpakket. Een tobruk is een kleine geschutbunker van circa 4,5 bij 2,75 meter, met een vierkant achterkamertje en een achthoekige geschutkamer met bovenin een gat. De naam verwijst waarschijnlijk naar de Noord-Afrikaanse stad Tobroek, waar dit type bunker voor het eerst door Italianen zou zijn gebruikt. Meestal was zo’n bunkertje bemand door twee soldaten.

Het Vlissingse tobruk-bunkertje (foto WAD).

Bijzonder

De Vlissingse tobruk is bijzonder. De ingang is aan de achterzijde in plaats van de zijkant, bovendien was de bunker ingericht voor een Franse 5 centimeter-mortier in plaats van een mitrailleur. Met behulp van de Genie van de Landmacht heeft het Bevrijdingsmuseum Zeeland de tobruk weten te verplaatsen naar zijn park in Nieuwdorp. Op enkele tientallen meters van de tobruk lag een enorm blok beton met bovenin resten van de verankering van een kanon, een zogenaamde 5 centimeter-‘Kampfwagenkanone’. Het betreft een vrij eenvoudige geschutstelling.

Landfront Vlissingen

Deze structuren maakten samen met een reeks andere, waaronder grote bunkers, deel uit van het zogenaamde ‘Kernwerk’. Dit was de binnenste en laatste verdedigingsschil van het Landfront Vlissingen dat de Duitsers rondom de stad hadden ingericht, om een aanval vanaf het land af te kunnen slaan. Verschillende vondsten, zoals gasmaskers, steelgranaten, maar ook een gebroken houten bordje met de opdruk ‘voor Joden verboden’ herinneren ons eraan, hoe akelig de bezettingstijd was.