Arenbergpalen
Herstel van een ArenbergpaalOp diverse plaatsen in Zeeland zijn nog historische grensstenen te vinden. De palen en stenen hebben dan geen rechtskracht meer, het zijn echter wel historisch waardevolle elementen in ons landschap. Ze markeerden ooit een grondgebied dat in eigendom was van een rijk, ambacht of gemeente. Onder begeleiding van Stichting Landschapsbeheer Zeeland zoeken vrijwilligers grenspalen in Zeeuws-Vlaanderen op en, indien nodig, herstellen ze. Vrijwilliger Paul de Cock vertelt over het herstel van een Arenbergpaal, een van de grenspalen in het oosten van Zeeuws-Vlaanderen.
Franny Verschueren bij de Arenbergpaal (foto Paul de Cock).
Grenspaal in de Prosperpolder Zeeuws-Vlaanderen
“Wij, Franny Verschueren en ik, hebben het oosten van Zeeuws-Vlaanderen toegewezen gekregen door SLZ om grenspalen te zoeken en op te nemen hoe ze erbij staan. In dit gebied ligt, grenzend aan de bekende Hedwigepolder, de Prosperpolder. Deze werd ingepolderd in 1857 in opdracht van Hertog Prosper van Arenberg. In 1905 zijn de grenspalen en grensstenen geplaatst in deze polder. De Arenbergpaal waar het hier over gaat, staat op een dijkje in de Prosperpolder en was net boven de grond afgebroken.”
Verplaatsen gebroken paal
“Het dijkje is in gebruik als schapenwei, dus heb ik eerst contact opgenomen met de schapenhouder en afgesproken dat wij elkaar bij dit dijkje zouden treffen. Met de auto en mijn aanhangwagentje zijn we vervolgens over de dijk naar de paal gereden, Alexander (de schapenhouder) had gelukkig een vierwiel aangedreven auto, want op die manier kon hij het onderste stuk paal met een touw aan de trekhaak uit de grond trekken. Allebei de stukken waren ongeveer even lang, maar zo zwaar dat we het bovenste stuk met z’n tweeën, en het onderste stuk zelfs met z’n drieën, moesten tillen. We zijn toen met de twee stukken naar de steenhouwerij gereden. Franny had tevoren met de bedrijfsleider afgesproken dat we de stukken zouden brengen.”
Paul de Cock lijmt de Arenbergpaal (foto Franny Verschueren).
Terugplaatsen paal
“Enkele weken later zijn we de paal gaan ophalen. Gelukkig had de steenhouwerij een heftruck zodat we onze rug niet hoefden te breken. We hebben de paal in een oude deken gewikkeld en zijn naar de Prosper gereden. Alexander kwam ook, met een tractor met laadbak. De paal werd in de bak geschoven en over de dijk naar de plaats waar hij moest komen gereden. De tractor was niet geveerd, dus de paal lag behoorlijk te rammelen in de laadbak. Daardoor was hij weer gebroken, bleek toen we aankwamen. Maar omdat er bij de reparatie ijzeren staven ingeboord zijn, bleven de stukken toch bij elkaar. We hebben een gat gegraven en de paal teruggeplaatst.
Later moeten we dus nog eens terug om opnieuw te lijmen want anders gaat het ijzer in de paal roesten. Het was even zoeken welk materiaal we hier voor konden gebruiken, en bij mooi weer zijn we gaan repareren. Het ziet er nu weer mooi uit!”
Arenbergpaal in ere hersteld (foto Franny Verschueren).
Schrijver: Paul de Cock, vrijwilliger cultuurhistorie Stichting Landschapsbeheer Zeeland.