Verhaallijnen van Schouwen-Duiveland

Geen plaats zonder verhalen en geen onderwerp zo inspirerend als een eiland waar de dynamische wisselwerking tussen mens en natuur, land en water al eeuwen voelbaar en aanwezig is. Schouwen-Duiveland wordt omringd door de Noordzee, Nationaal Park Oosterschelde en de Grevelingen. De bijzondere cultuurhistorische band van leven met en strijd tegen het water heeft een uniek en rijk gevarieerd landschap met markante plekken en verhalen voortgebracht. De verhaallijnen van Schouwen-Duiveland brengen ordening aan in al die verhalen. Ze bieden inspiratie om het eiland te gaan ontdekken en met andere ogen te beleven.

Dit zijn de zes verhaallijnen van Schouwen-Duiveland in kort bestek.

De duinen en het strand
De ‘uitgestrekte zandzeeën van Schouwen’ hebben veel van hun ruige karakter behouden, maar wie het gebied leert kennen merkt al snel dat de mens er nooit ver weg is. Op de Kop van Schouwen vinden we het grootste archeologische rijksmonument van Nederland en de oudste (semi)permanente nederzetting die uit Zeeland bekend is. De oudste tijden beleef je het best in de duinen en op het strand van Schouwen.

Duingebied Kop van Schouwen (beeldbank.zeeland.nl, foto Ton Stanowicki).

Eiland van dijken en polders
Het landschap van Schouwen-Duiveland is voor het grootste deel door mensenhanden gemaakt. De Polder Schouwen is een van de oudste polders in Zeeland. Bij latere bedijkingen werden aanwassen en opwassen ingepolderd en stroomgeulen afgedamd. De verschillende eilandjes groeiden aaneen en vormden zo één groot polderlandschap. Daarbuiten lagen de slikken en schorren. Bij de herinrichting van het eiland na de watersnoodramp van 1953 kreeg het landschap een grootschaliger en uniformer karakter.

Inlaag (beeldbank.zeeland.nl, foto Photographics).

Leven met het water
‘Zeeland veilig’ stond er op het doek waarachter koningin Beatrix in 1986 de Oosterscheldekering opende. De bevolking van Schouwen-Duiveland heeft in de loop der eeuwen als geen ander geleerd om te leven met het water. De bedreiging kwam van buiten met stormvloeden en militaire inundaties, maar ook de inwoners zelf bewezen zich met ingrepen in het landschap geen dienst. De toekomstige opgaven vanwege klimaatveranderingen vragen nog altijd om pioniers en innovatief opereren.

Plompe Toren (beeldbank.zeeland.nl, foto Ton Stanowicki).

Het pure leven
Eten op de grens van land en water. Door zijn lange kustlijn heeft Schouwen-Duiveland een rijke variëteit aan zilte zaligheden. Het eiland onderscheidt zich sowieso door een groot aanbod van streekproducten. Ze werden voortgebracht op het eiland en in de omringende wateren binnen een cultuur waarin innovatie en traditionele gebruiken hand in hand gingen. De kust raakte in trek voor gezondheid en ontspanning en trekt nog elk jaar recreanten en vakantiegangers aan.

Straô op Schouwen (beeldbank.zeeland.nl, foto Willem Woznitza).

Gouden eeuwen
Ondernemingszin tekent de bewoners van het eiland vanaf de oudste tijden. De ligging aan zee en aan de monding van de Schelde bood volop mogelijkheden voor handel. En omdat mensen uit allerlei streken en culturen met elkaar in contact kwamen, zorgde dat ook voor uitwisseling van denkbeelden en gebruiken. De rijkdom en welvaart die dat in de steden bracht, is nu nog af te lezen aan de monumentenpanden in Zierikzee en Brouwershaven.

Zierikzee (beeldbank.zeeland.nl, foto Ben Biondina).

Langs burgen en kastelen
Ontdek het eilandleven in de dorpen en polders. Schouwen-Duiveland heeft een rijke erfenis van vechten, heersen en geloven. Veel middeleeuwse dorpen hebben hun oorspronkelijke stratenplan behouden. Militaire verdedigingswerken lieten evenzeer hun sporen op het eiland na, soms waren ze tegelijkertijd een statussymbool. Schouwen-Duiveland, dat meermalen het toneel van doorslaggevende veldslagen was, heeft niet alleen een gereconstrueerde vroegmiddeleeuwse ringwalburg maar telt ook twee stenen kastelen en een paar honderd bunkers van de Duitse Atlantikwall.

Gereconstrueerde ringwalburg in Burgh (foto Staatsbosbeheer).

De verhaallijnen van Schouwen-Duiveland werden ontwikkeld door Erfgoed Zeeland in opdracht van de Gemeente Schouwen-Duiveland. Ze kaderen in de Agenda Toerisme 2018-2026 van de gemeente en sluiten aan bij de Zeeuwse erfgoedlijnen, die Zeeland profileren rond aansprekende thema’s die passen bij het karakter en verleden van de provincie. Deze verhaallijnen vormen op onderdelen een verdieping op specifiek Schouwse schaal. De selectie is tot stand gekomen in samenspraak met de werkgroep verhaallijnen van de gemeente op basis van input verkregen uit (online) bijeenkomsten met erfgoed- en landschapsorganisaties, toeristische ondernemers en beleidsmakers.

Boekje Verhaallijnen van Schouwen-Duiveland in pdf