Stavenisser geschenkwoningen
Na de watersnoodramp van 1953 schonken diverse landen houten woningen aan de getroffen provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. De Noorse koning Haakon stelde 326 prefabwoningen beschikbaar. Hij liet deze woningen als bouwpakket naar Nederland verschepen. Negentien van deze Noorse geschenkwoningen werden in de Koning Haakonstraat in Stavenisse opgebouwd.
Luxe prefabwoningen
De houten woningen waren zeer luxe uitgevoerd, zeker naar de maatstaven van die tijd. Ze beschikten over een hal, een ruime keuken en een woonkamer. Op de eerste verdieping waren vier slaapkamers en een douche ondergebracht.
Een aantal van de karakteristieke Noorse geschenkwoningen in Stavenisse is nog grotendeels authentiek (Erfgoed Zeeland).
In 1946 ontwierpen de Noren de Noorse prefabwoning als zogenaamde crisiswoning voor de Noorse wederopbouw. Dit gebeurde om de woningnood in Noorwegen, ontstaan als gevolg van de Duitse verwoestingen in de Tweede Wereldoorlog, zo snel mogelijk op te lossen. De Zeeuwen die er in 1954 een kregen toegewezen, waren blij verrast met het Noorse concept van de prefabwoningen. Meer nog zelfs toen bleek dat het hout duurzamer was dan verwacht.
Beschermde status
Door de jaren heen zijn de meeste woningen uitgebouwd of zelfs versteend. Toch zijn nog enkele exemplaren in originele staat bewaard gebleven. Dit geldt ook voor de woning op voormalig adres Koning Haakonstraat 9. Als eigenaar wilde de woningcorporatie deze woning rond 2000 slopen. Met financiële steun van onder andere de gemeente Tholen, de Provincie Zeeland en museum De Meestoof kon de woning echter verplaatst worden naar Sint-Annaland. Hier is zij in 2003 naast het museum in originele staat herbouwd. Het interieur is in de stijl van de jaren vijftig van de twintigste eeuw ingericht. Het huis is voor het publiek te bezichtigen.
Voor het zuidwesten van Nederland bleken de geschenkwoningen met name van groot belang om de woningnood na de watersnoodramp van 1953 op te vangen. Vanuit diverse Europese landen werden honderden van deze houten prefabwoningen naar Nederland getransporteerd. Hier werden ze in snel tempo in de getroffen gebieden opgebouwd en bewoonbaar gemaakt.
In gezelschap van koningin Juliana bracht de Noorse koning Haakon op 13 augustus 1954 een bezoek aan Stavenisse (ZB, Beeldbank Zeeland). Op de achtergrond de door Noorwegen geschonken prefabwoningen in de Koning Haakonstraat.
Sommige van deze woningen zijn nog altijd als zodanig herkenbaar. Ze kunnen tegenwoordig worden gerekend tot het gebouwde erfgoed. Daarom is het belangrijk om de exemplaren die nog (vrij) authentiek zijn, als jonge monumenten aan te wijzen. Het draagvlak hiervoor zal mogelijk toenemen nu sinds september 2013 in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem een Noorse geschenkwoning uit Raamsdonksveer is herbouwd.
Maar zover hoeven de Zeeuwen het niet te zoeken. Een bezoek aan de Noorse woning in Museum De Meestoof in Sint-Annaland, of een blik in de Koning Haakonstraat in Stavenisse zal de interesse voor ‘het Noorse concept’ zeker doen toenemen.