Moluks monument in Westkapelle

Van het voormalige Molukse kamp in Westkapelle is nog een barak over. Die staat wat verloren tussen een aantal bedrijfsgebouwen. Hier woonden tussen 1955 en 1960 Molukse gezinnen die na de onafhankelijkheid van Indonesië hun vaderland hadden moeten verlaten. De herinnering aan de ellendige omstandigheden waarin de gezinnen op deze plek verkeerden, wordt levend gehouden door een bronzen gedenksteen op de dijk.

Het monument op de dijk bij Westkapelle (Erfgoed Zeeland).

Verlangen

‘Perdjalan kami membuat kerinduan ke Asai kami’ (‘Onze reis doet ons verlangen naar huis’) staat er in het Maleis op het monument dat op de Westkappelse dijk herinnert aan de nare ervaringen van de Molukkers die van 1955 tot 1960 in het kamp in Westkapelle woonden. De voormalige KNIL-militairen en hun gezinnen waren niet meer welkom in Indonesië nadat dit land onafhankelijk was geworden. De Nederlandse regering liet de Molukse gezinnen naar Nederland komen. De bedoeling was dat de Molukkers hier tijdelijk zouden blijven en dan terug zouden keren naar hun vaderland. Het liep anders. De Nederlandse regering kwam zijn toezeggingen niet na en nam zelfs maatregelen die de leefomstandigheden van de Molukkers verslechterden. Na invoering van de zelfzorgregel, die voorschreef dat Molukkers in het vervolg voor zichzelf moesten zorgen, ontstonden op diverse plaatsen in Zeeland conflicten. In Westkapelle mondde dat uit in een gewelddadig optreden door de politie.

Barak van het voormalige kamp Westkapelle (ZB, Beeldbank Zeeland, foto I. Lamain).

Steengruis

Om deze geschiedenis in herinnering te houden, maakte beeldend kunstenares Trinette Ledelay uit Middelburg een bronzen gedenksteen. Ze verwerkte steengruis van de voormalige barakken in de letters op de sokkel van het beeld. Het monument kreeg een plaats op de dijk, ter hoogte van de Vroonwegeling. Het werd onthuld op maandag 21 maart 2011, precies zestig jaar nadat de uit Indonesië verdreven Molukkers in Nederland aankwamen. De toenmalige commissaris der koningin, Karla Peijs, verrichtte de onthulling. Die werd onder anderen bijgewoond door de president in ballingschap van de RMS John Wattilete, gedeputeerde Harry van Waveren, de burgemeester van Veere Rob van der Zwaag, en een aantal voormalig kampbewoners.

Onthulling van het Moluks monument door toenmalig commissaris der koningin Karla Peijs (Erfgoed Zeeland).

Muziektheater

Enkele jaren eerder, in 2006, werd bij de overgebleven barak een indringend muziektheaterstuk opgevoerd. In het kader van het Zeeland Nazomerfestival bracht de Moluks-Nederlandse Theatergroep Delta met Nel Lekatompessy ‘De Vrouwen van Kamp Westkapelle’. In deze voorstelling, waarin ook een belangrijke rol was weggelegd voor Molukse muziek, haalde een Molukse vrouw herinneringen op aan haar kindertijd in het kamp.