Herdenkingsomgeving Park Toorenvliedt, Middelburg

Op 24 mei 2014 werd Park Toorenvliedt met bijbehorend bunkercomplex feestelijk heropend. Dit na een periode van twee jaar, waarin diverse werkzaamheden plaatsvonden: het aanwezige bunkercomplex werd meer zichtbaar en toegankelijker gemaakt, er werden speeltoestellen voor de jeugd geplaatst en er werd een speur-/wandelroute gerealiseerd. Tevens werd een bunker opgeknapt en ingericht als museumbunker. Als afsluiting van het project werd bij de hoofdingang van het park een monument in de vorm van een buffalo-voertuig geplaatst.

Initiatief herinrichting

Het initiatief voor herinrichting van Park Toorenvliedt werd genomen door de gemeente Middelburg. Onder andere met financiële steun uit Europa werd het aanwezige erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog toegankelijker en meer beleefbaar gemaakt. Bijkomend effect hiervan was dat het park aantrekkelijker en veiliger werd. Uitgangspunt voor de herinrichting vormden de elf bunkers in het park. Als afsluiting van het project werd bij de hoofdingang van het park een monument in de vorm van een buffalo-voertuig geplaatst. Dit monument werd onthuld op 3 april 2014. De aangebrachte plaquette werd tijdens de herdenking van zeventig jaar bevrijding op 1 november 2014 door enkele veteranen onthuld.

Veteranen bij het Buffalo-monument op 1 november 2014 (foto Arjan Schotanus).

Ontwerpen

De herdenkingsomgeving bestaat uit een park met veel groen, een labyrint van vrede en verzoening, elf bunkers voorzien van stalen platen met (oorlogs)gedichten, speeltoestellen, kunstwerken rondom het grote grasveld, informatieborden en het oorlogsmonument Buffalo Snipe. Dit monument bestaat uit een constructie van (corten)staal en beton. Op de constructie is een plaquette met herinneringstekst bevestigd. Op de bunkers zijn in totaal tien grote stalen platen met dichtregels van Henri Looymans aangebracht. De eerste letter van elke dichtregel vormen samen een woord. Ze zijn bedoeld als speurtocht voor de jeugd. Tussen en bij een aantal bunkers zijn speeltoestellen geplaatst. En bij de hoofdingang bevindt zich een betonnen loper, overgaand in een trap voorzien met belangrijke data uit de geschiedenis van Toorenvliedt.

Speeltoestellen en stalen platen met gedichten maken de bunkers in Park Toorenvliedt meer beleefbaar (foto Gemeente Middelburg).

Slachtoffers buffalo-incident

Het Buffalo-monument herinnert aan 6 november 1944. Toen werden als gevolg van de inundatie elf buffalo-amfibievoertuigen door de geallieerden ingezet. Vroeg in de middag reden de buffalo’s vanuit Vlissingen naar Middelburg. Aan boord zaten circa 140 militairen van het Battalion The Royal Scots. Ter hoogte van Toorenvliedt liep één van de amfibievoertuigen, met de naam ‘Snipe’, vast op een mijn. Zes bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. Een aantal inzittenden overleefden het incident. De overige buffalo’s vervolgden hun weg naar het centrum van Middelburg. Hier gaf enkele uren later de Duitse generaal Daser zich over.

De ‘Snipe’ bij de ingang van de herdenkingsomgeving is eveneens een speeltoestel voor de jeugd (foto Gemeente Middelburg).

Herdenking en activiteiten

Tijdens de herdenking van zeventig jaar bevrijding werd de plaquette op het Buffalo-monument door veteranen onthuld. Vervolgens hebben er (nog) geen herdenkingen plaatsgevonden. Wel worden er diverse activiteiten in het park georganiseerd, die aan de Tweede Wereldoorlog refereren. Zo wordt onder andere de museumbunker regelmatig voor het publiek opengesteld en maken het monument en de museumbunker onderdeel uit van de zogenaamde Battlefield tours. Deze activiteiten worden verzorgd door Stichting Bunkerbehoud, die op Toorenvliedt ook rondleidingen voor scholen verzorgt. Maar ook andere organisaties houden zich bezig met activiteiten in Park Toorenvliedt, zoals de gemeente Middelburg, het Wijkteam in samenwerking met buurtbewoners, Stichting Arduin en IVN.

De communicatiebunker in het park is ingericht als museumbunker (foto Gemeente Middelburg).

Beheer en adoptie

De gemeente is eigenaar van Toorenvliedt en draagt zorg voor het onderhoud van het park en de bijbehorende bunkers en het Buffalo-monument.