Een geneesheer in Oosterland

Gerbrand Hendrik Vleugels Schutter was geneesheer in Oosterland. Dokter Schutter stond bekend als een kundig arts. Op zijn motor doorkruiste hij Duiveland, want ook in naburige dorpen had hij patiënten. Na de watersnoodramp in 1953 droeg hij zijn praktijk over.

Stamboom

De stamboom van de familie Vleugels Schutter gaat terug tot het eind van de zestiende eeuw. Gerbrant Jelisz. was konstabel, de officier die belast was met de zorg voor het geschut en de munitie. Hij woonde in Enkhuizen. Zijn zoon Jelis Gerbrantsz. werd predikant en dat gold ook voor zijn twee zonen Gerbrand en Egidius. Een kleinzoon van de laatste was Diederik Schutter, die kapitein in het leger was, en in 1762 in Tholen trouwde met Cornelia Anna Vleugels, dochter van de baljuw, mr. Jacob Vleugels. Hun zoon Gerbrand Hendrik, predikant in Oosterland, voegde de naam Vleugels toe aan die van zijn kinderen. Een kleinzoon van hem was Everard Egidius Vleugels Schutter (1825-1901), die geneesheer, heel- en vroedmeester was in datzelfde dorp. Uit zijn huwelijk met Cornelia van As werden twee meisjes en een zoon geboren, die werd genoemd naar zijn overgrootvader.

Gerbrand Hendrik Vleugels Schutter op latere leeftijd.

Geneesheer in Oosterland

Gerbrand Hendrik Vleugels Schutter (1874–1962) koos hetzelfde beroep als zijn vader. Hij studeerde na de Hogere Burgerschool medicijnen aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam. Op 25-jarige leeftijd behaalde Gerbrand zijn bul. In datzelfde jaar, 1899, volgde hij zijn vader op als geneesheer in Oosterland, tevens gemeentearts. Door middel van een advertentie deelde hij zijn vestiging aan het publiek mee met de mededeling dat brieven en boodschappen over zijn patiënten liefst voor half tien ’s morgens bezorgd moesten worden.

Gerbrand trouwde in Amsterdam met Johanna Frederika von Glahn. Zij werden de ouders van E.E. Vleugels Schutter. Met zijn echtgenote, die ook arts was, vestigde hij zich in Nieuwerkerk en later in Zierikzee. De tweede zoon uit het gezin was G.J.N. Vleugels Schutter, die huidarts werd. Beide broers trouwden met twee zussen Spit.

‘Als dokter Schutter het niet meer weet…’

Behalve in Oosterland had dokter Vleugels Schutter ook patiënten in de naburige dorpen Sirjansland en Ouwerkerk. Dat gold ook voor Nieuwerkerk waar hij tijdelijk geneesheer van de gemeente en van het burgerlijk armbestuur was. Hij bezocht zijn patiënten op de motor. Tot aan de watersnoodramp van 1953 was Vleugels Schutter actief als arts. Hij werd geprezen om zijn kundigheid. In de necrologie, die na zijn dood verscheen in de Zierikzeesche Nieuwsbode, schreef de plaatselijke correspondent, L.A. Capelle: ‘Een bijna gevleugeld woord was altijd: Als dokter Schutter het niet meer weet, staat het er slecht voor.’

Dokter Vleugels Schutter had een wat stuurs uiterlijk. Zijn imposante snor droeg daaraan bij, naast zijn rijzige gestalte. Ook was hij een man van weinig woorden. Maar achter die uiterlijkheden ging een hart schuil dat open stond voor zijn gezin, zijn familie en zijn patiënten. Voor die laatste kon hij veel doen. In de Zierikzeesche Nieuwsbode verschenen regelmatig advertenties waarin de arts openlijk dank werd betuigd voor bijvoorbeeld goed geslaagde operaties of verleende hulp of bijstand. In 1949 had dokter Schutter het grote voorrecht zijn vijftigjarig jubileum te vieren.

Het ‘Schuttershof’ of de dokterswoning van huisarts G.H. Vleugels Schutter aan de Molenweg in Oosterland, jaren twintig (Zeeuws Archief, Beeldcollectie Schouwen-Duiveland).

Na de watersnoodramp werd op de plaats van de verwoeste dokterswoning aan de Molenweg een bungalow gebouwd. De praktijk deed Vleugels Schutter over aan dokter De Putter. In 1962 overleed de kundige arts. Zeven jaar eerder was zijn echtgenote overleden. De bekende kunstenaar Jan Toorop maakte een fraai portret van de arts. Het ging verloren tijdens de ramp van 1953 maar een foto bleef bewaard. Toorop bezocht Oosterland in 1919 op uitnodiging van de douairière van ambachtsheer dr. A.W. baron Schimmelpenninck van der Oye.

Simultaanschaker

In zijn vrije tijd was dokter Schutter een goed schaker. In de Zierikzeesche Nieuwsbode is in de jaargang 1922 een partij van hem te vinden die hij speelde als lid van de Schaakvereniging Zierikzee tijdens een simultaanséance. De partij eindigde in remise ‘wegens het late uur’. De dokter moest immers nog terug naar Oosterland.

Dit verhaal verscheen eerder als column in Wereldregio, 1 april 2016.