Crash B-17 Flying Fortress

Tijdens de Tweede Wereldoorlog steeg een groot aantal geallieerde vliegtuigen op om Nazi-Duitsland en de bezette gebieden in Europa vanuit de lucht aan te vallen. Vaak werden strategische doelen gekozen voor bombardementen, zoals treinsporen, verbindingswegen en fabrieken voor de oorlogsindustrie. De lucht boven Zeeland was destijds een druk bevlogen aanvliegroute. Niet alle aanvalsmissies waren succesvol, in Zeeland zijn veel geallieerde vliegtuigen gecrasht. Eén daarvan is de B-17 van eerste luitenant John J. Martin.

Door: Wings to Victory

De gecrashte B-17 op een zandplaat net uit de kust van Yerseke

Hel in Zeeuwse hemel

22 juni 1943 was wellicht de meest intensieve dag van de luchtoorlog in en om Zeeland. De nacht van 21 op 22 juni begon met een succesvol bombardement op Krefeld (Duitsland) door 705 bommenwerpers van Bomber Command, een belangrijk onderdeel van de Britse Royal Air Force (RAF). De Pathfinders (vliegtuigformatie van verkenners die het doel met lichtfakkels markeren) hadden het doel uitstekend gemarkeerd en de 2306 ton explosieven werd nauwkeurig afgeworpen. Het hele stadscentrum, 47% van de bebouwde oppervlakte, werd door oncontroleerbare branden verwoest. 1056 mensen kwamen bij deze aanval om het leven. Fighter Command ondersteunde de operaties met 36 missies over de bezette gebieden. 44 vliegtuigen gingen verloren, waarvan 17 Halifaxes, 9 Lancasters, 9 Wellingtons en 9 Stirlings. De meeste werden uitgeschakeld door de Nachtjagd: Duitse jachtvliegtuigen die ‘s nachts het luchtruim verdedigden. Er vielen twaalf verliezen onder de Pathfinders. Eveneens opmerkelijk is dat 6 van de 19 Halifaxes van het No. 35 squadron niet terugkeerden. Volgens een Duitse opgave bleven drie geallieerde machines in het Zeeuwse luchtruim achter, dat betekent dat ze ofwel neer zijn gestort, ofwel (nog steeds) vermist zijn.

1ste luitenant John J. Martin van de gecrashte B-17F 42-30021

Crash van de B-17F

Eén van deze achtergebleven vliegtuigen is de B-17 van de Amerikaanse eerste luitenant John J. Martin. Zijn B-17F met registratienummer 42-30021 van de 381st Bomb Group werd om 09.15 uur door de Duitse Fw. Adolf Glunz (II./JG 26) en het squadron Erla Schwarm – bestaande uit Lt. Göhringer en Uffz. Mörtl in twee Messerschmitt Bf 109’s – neergeschoten. Fw. Glunz was de eerste die Martins B-17 trof waardoor hij zijn positie in de formatie moest verlaten. Vervolgens werd Martin afwisselend door Glunz, Mörtl en Göhringer aangevallen boven de Scheldedelta. Uiteindelijk werd het pleit boven Kats beslecht. Martin vloog met zijn B-17 steil omhoog waarna een vleugel afbrak. Vervolgens stortte hij neer in de Oosterschelde op 1500 meter van de zeedijk van de Nieuwlandepolder, op de grens tussen Krabbendijke en Yerseke.

Crashlocatie (rode pijl) van B-17F 42-30021

Het behalen van deze gezamenlijke overwinning werd nog een punt van discussie want Uffz. Mörtl (Erla Schwarm) vuurde volgens zijn Abschussmeldung vanaf 300 tot minder dan 20 meter in totaal 800 Schuß MG 17 af. Hij claimde tal van treffers in de cockpitsectie en romp, maar overeenstemming in deze kon men niet bereiken. Over wie het fatale schot gelost had, werden ze het nooit eens.

Slachtoffers

De zeven gesneuvelde inzittenden werden door bergers en duikers aan wal gebracht en op 25 juni op de tijdelijke militaire begraafplaats aan de Wouwschestraatweg te Bergen op Zoom begraven. Op 4 augustus 1945 werden hun stoffelijke resten overgebracht naar de Amerikaanse militaire begraafplaats te Margraten. De Duitsers konden toen alleen Sgt. Hutchison identificeren, dus de overige slachtoffers werden begraven als onbekende vliegers. Twee vliegers overleefden de crash en zijn naar krijgsgevangenkampen gebracht en een bemanningslid is nooit teruggevonden.

– Piloot 1Lt. John J. Martin Jr †
– Co-piloot Flg.Off. Robert J. Marsh †
– Boordwerktuigkundige/boordschutter Sgt. James S. Lantto †
– Schutter S/Sgt. Leonard J. Fornaro † Stoffelijk overschot na de oorlog overgebracht naar Baltimore National cemetery te Baltimore.
– Boordschutter S/Sgt. Bill Geary †
– Boordschutter S/Sgt. Glenn W. Witts †
– Boordschutter Sgt. John B. Hutchison †
– Radio operator Sgt. Hugh F. Goswick mia Walls of The Missing te Henry-Chapelle
– Navigator 2Lt. Harry R. Long wia/pow Eerst op 22 september naar Stadtroda
– Bommenrichter 2Lt. Wallace W. Hoag pow Op 28 juli naar Stalag Luft III, later naar Stalag VII-A

PV Luchtbeschermingsdienst

De luchtbeschermingsdienst van Krabbendijke meldde destijds het volgende over de crash:

Proces-Verbaal Luchtbeschermingsdienst Krabbendijke

Op dinsdag, 22 juni 1943, des voormiddags om 09.15 uur, werd een formatie van ± 40 grote viermotorige bommenwerpers boven de gemeente Krabbendijke aangevallen door Duitse jachtvliegtuigen. Door mij werd waargenomen, dat ten zuiden van deze gemeente uit een afzonderlijk vliegende bommenwerper kort na elkander drie personen per parachute dit vliegtuig verlieten. De betreffende bommenwerper vervolgde zijn weg in zuidwestelijke richting en is naderhand door mij uit het oog verloren. Ongeveer terzelfdertijd werd uit een grote formatie bommenwerpers boven de gemeente een toestel neergeschoten. Tijdens het neerkomen van het toestel verlieten nog twee personen het vliegtuig door middel van hun valschermen. Tenslotte kwam het toestel terecht ten noordwesten van de gemeente Krabbendijke in de Oosterschelde. Bij een nader ingesteld onderzoek is gebleken, dat dit toestel, een viermotorige Amerikaanse bommenwerper van het type Boeing Fortress, was neergekomen op ± 1500 meter van de zeedijk van den Nieuwlandepolder in de Oosterschelde, ongeveer op de grens tussen de gemeenten Krabbendijke en Yerseke. De beide parachutisten kwamen eveneens in de Oosterschelde terecht en zijn daar door vissers aan boord genomen en te Yerseke aan land gebracht. Eén der parachutisten bleek zijn been te hebben gebroken terwijl de andere ongedeerd was gebleven. Te Yerseke zijn beide personen door Duitse militairen weggevoerd. Bij aankomst ter plaatse van het ongeval bleek het toestel reeds onder bewaking van Duitse militairen te staan. In opdracht van deze militairen zijn door de Luchtbeschermingsdienst te Krabbendijke op 22, 23 en 24 juni in totaal zeven lijken uit de overblijfselen van dit toestel geborgen. Herkenningsplaatjes en persoonlijke eigendommen zijn door de Duitse militairen onmiddellijk in ontvangst genomen. Verder is te Yerseke nog een overleden lid van de bemanning van dit vliegtuig aan land gebracht. Op heden 25 juni 1943, zijn deze lijken te Bergen op Zoom op de militaire begraafplaats ter aarde besteld. Van deze bevinding is door mij, Hoofd van de Luchtbeschermingsdienst, op 22 juni 1943 telefonisch kennis gegeven aan: de Rijksinspectie voor de bescherming van de bevolking tegen luchtaanvallen te ’s-Gravenhage, den Polizei-Offizier beim Beauftragten des Reichskommissars für die Provinz Zeeland te Middelburg en den Ortskommandant te Goes (telegrafisch, daar deze niet telefonisch te bereiken was). Aldus naar waarheid opgemaakt door mij, Hoofd van de Luchtbeschermingsdienst der gemeente Krabbendijke, op 25 juni 1943 w.g. (onleesbaar)

Wings to Victory

De Stichting Wings to Victory heeft een online database aangelegd voor alle bij hen bekende vliegtuigcrashes in Zeeland. Op deze manier herdenken zij de jonge piloten die niet terugkeerden van hun missie in de lucht boven Europa. Bekijk hier de database.