De televisietoren in Goes

De televisietoren van Goes is een blikvanger in het Zuid-Bevelandse landschap. Dankzij deze zendmast kreeg Zeeland in 1957 televisie. Daarnaast was de toren ook belangrijk voor andere communicatiesystemen. De ontwikkeling van het medialandschap en de techniek schreed in ras tempo voort. Maar mede door kunstinitiatieven bleef de televisietoren een baken in de omgeving.

Televisietoren van Goes (Wikimedia, foto F. van Lamoen).

De televisietoren van Goes is inclusief mast tegenwoordig 137 meter hoog. In 2007 werd de analoge zendmast vervangen door een digitale. Dat scheelde 11 meter in hoogte. Vóór die tijd was de toren 148 meter hoog.

Oudste van Nederland

Vanuit Bussum werden al vanaf 1951 programma’s uitgezonden. Zeeland kon dus pas zes jaar later televisie kijken, maar de televisietoren in Goes is wel de oudste van Nederland. De toren is trouwens niet alleen voor televisie gebruikt, maar ook voor onder meer radio en telefoon. De bouw van de toren in Goes kreeg zelfs voorrang vanwege de mogelijkheid om hem te gebruiken voor telefoonverbindingen. Tijdens de watersnoodramp van 1953 waren namelijk veel telefoonkabels vernield en had men gemerkt hoe belangrijk het was om hiervoor een andere voorziening te hebben.

Beton

De bouw van de toren startte in 1955. Daarbij werd gebruikgemaakt van een nieuw procedé. Laag voor laag werd vloeibaar beton gegoten op inmiddels gehard beton. Bovenop de betonnen toren werd vervolgens de zendmast geplaatst.

De bouw van de televisietoren in 1956 (ZB, Beeldbank Zeeland).

Eerste uitzending

Na een aantal testuitzendingen was het op 10 december 1957 zover. Met een druk op de knop door de toenmalige commissaris der koningin A.F.Ch. de Casembroot verscheen KRO-presentatrice Hannie Lips op de televisieschermen in Zeeland.

Commissaris der koningin De Casembroot neemt de televisietoren met een druk op de knop in gebruik (ZB, Beeldbank Zeeland).

Nederland keek meteen die avond naar een show uit Zeeland. Vanuit de schouwburg Prins van Oranje in Goes werd een rechtstreekse televisie-uitzending verzorgd. Het eerste wat de kijkers in de rest van Nederland te zien kregen, was een optreden van de in streekdracht gestoken muziekgroep Con Affezione uit Kwadendamme. De show duurde veertig minuten en werd afgesloten met het zingen van het Zeeuws volkslied.

Adriaan Geldof werkzaam in de televisietoren, 1957 (ZB, Beeldbank Zeeland).

Gesprek van de dag

De komst van de televisietoren was belangrijk met het oog op de aansluiting bij de rest van Nederland. Zeeuwen gingen net als de andere Nederlanders – in welke provincie ze ook woonden – naar dezelfde televisieprogramma’s kijken. Een televisie-uitzending kon daardoor de volgende ochtend in heel Nederland het gesprek van de dag zijn. Overigens was het aantal mensen dat in de beginperiode een televisietoestel bezat nog gering. In de jaren zestig nam dit flink toe. Voor de ontvangst van de televisie-uitzendingen werden op de daken van huizen antennes geplaatst.

Kanalen

Het aantal radio- en televisiekanalen is sindsdien enorm uitgebreid. Was er in 1957 nog maar één televisiekanaal, in 1966 kwam daar Nederland 2 bij en in 1988 Nederland 3. Ook konden Zeeuwen kijken naar de Vlaamse televisiekanalen van de BRT.

Televisie kijken in Vlissingen in 1959 (ZB, Beeldbank Zeeland, foto W. de Bruine).

Kabel

Vanaf 1970 verschenen de eerste kabelnetwerken, die geleidelijk in exploitatie kwamen bij gemeentelijke diensten. Nog weer later werden de gemeentelijke kabelnetten gekoppeld en maakten ze gebruik van één ontvangststation. Ook kwamen er in deze jaren de eerste signalen op de kabel die niet ook via de ether werden uitgezonden. Het ging daarbij om lokale en commerciële omroepen.

Na de Europese liberalisering van de telecommunicatiesector halverwege de jaren negentig werden steeds meer kabelnetwerken onderling verbonden via glasvezel. Private kabelbedrijven namen de meeste gemeentelijke netwerken over en moderniseerden deze. Het aantal analoge zenders dat via de kabel werd doorgegeven groeide.

Lokale en regionale omroepen

Inmiddels waren ook lokale en regionale omroepen ontstaan. In 1985 verstrekte de Provincie Zeeland de eerste zendvergunning voor een lokale omroep aan Omroep Tholen. In eerste instantie ging het om radio-uitzendingen, later kregen veel lokale omroepen ook een televisiekanaal.

In 1990 kreeg Zeeland, als laatste provincie in Nederland, een eigen regionale radiozender. Omroep Zeeland vestigde zich in het voormalige gemeentehuis van Souburg. Zeven jaar later volgde op 1 oktober 1997 het eerste televisieprogramma van Omroep Zeeland.

Licht

De televisietoren in Goes trekt vanaf deze jaren mede de aandacht door projecten van het kunstcollectief StichtLicht. De televisietoren stond in 1997 voor het eerst in de schijnwerpers en de reacties waren positief. De toren staat nog altijd in het licht en krijgt bij bijzondere gelegenheden een toepasselijke kleur.

Veel ruimtes in de televisietoren waren door alle technische ontwikkelingen leeg komen te staan. In 2012 vestigde een Terneuzense onderneming in het gebouw een datacentrum.

Meer verhalen over de televisietoren op de website tvtorengoes.nl.