Een nieuwe tijdlaag voor Hofstede Veldzicht
Na driehonderd jaar voor landbouw in gebruik te zijn geweest, wacht Hofstede Veldzicht een nieuwe toekomst. De afgelopen jaren zijn de schuur en bijgebouwen van de boerderij bij Wolphaartsdijk, die werd geschonken aan Het Zeeuwse Landschap, grotendeels gerestaureerd. Nu gaan we op zoek naar een nieuwe invulling om dit erfgoed door te geven aan volgende generaties.
Van schor naar polder
Veldzicht is al te zien op een kaart uit 1699, een jaar voordat de boerderij er daadwerkelijk stond. De hofstede werd gebouwd in een polder die nog maar net was drooggelegd. Nadat tijdens de Allerheiligenvloed van 1570 de Westkerkepolder in zee was verdwenen, ontwikkelde zich een uitgestrekte schorvlakte. Die kon in 1698 worden bedijkt. Op oude kaarten zijn de afgedamde schorkreken die de polder doorsnijden goed zichtbaar. De nieuwe polder werd grootschalig en rationeel verkaveld en al snel werden plannen gemaakt voor de eerste boerderijen. Een van die boerderijen was Veldzicht.
Woning en aangrenzende schuur
Karakteristiek boerderijtype
De boerderij is typerend voor die tijd, grootschalig met veel ruimte voor opslag van landbouwproducten en voor de stalling van vee. Paarden waren onmisbaar voor de bewerking van de zware klei in de nieuwe polders. Het houden van deze dieren was alleen rendabel op grote bedrijven. Zo sloot Veldzicht qua type boerderij aan bij de nieuwe polders: rationeel en grootschalig.
Altijd in ontwikkeling
Gedurende tien achtereenvolgende generaties werd de hofstede gepacht door de familie Van Strien. De boerderij veranderde mee met de ontwikkelingen in het agrarisch bedrijf. Zo is het woonhuis uitgebouwd, zijn bijgebouwen verdwenen door het wegvallen van functies en nieuwe erbij gekomen en is de schuur ‘meegegroeid’ met het agrarisch gebruik. De oorspronkelijke schuur, met gepotdekselde delen en een rieten dak, is in de loop van de tijd uitgebreid tot een schuur van maar liefst 58 meter lang. De constructie is zo ontworpen dat deze flexibel genoeg is om windbewegingen op te vangen, wat typisch is voor historische Zeeuwse schuren. De paarden zijn vervangen door tractoren, waardoor de inrichting van de schuur drastisch gewijzigd is.
Sporen van eerdere bouwfases zijn op diverse plaatsen terug te vinden. Uit deze sporen kan de ontwikkeling van de boerderij worden afgeleid. Zo is aan de oudste gebinten van de schuur, het houten ‘frame’, te zien dat er schotten hebben gezeten, waarschijnlijk voor de opslag van landbouwproducten. In diezelfde gebinten is te zien dat er steunbalken aanwezig waren voordat de schotten kwamen. Dat wijst erop dat dit deel van de schuur voordien een andere functie had. Ondanks al deze, soms ingrijpende, wijzigingen is de oude boerderij-kern nog goed herkenbaar. Hofstede Veldzicht bestaat nu uit een woonhuis met aangebouwde schuur en diverse bijgebouwen: varkenshok, stallen, een wagenschuur en een aardappelschuur. Het ensemble met alle bijgebouwen geeft dit erf een hoge cultuurhistorische waarde.
De gerestaureerde schuur
Nieuwe tijdlaag
In de afgelopen driehonderd jaar is Hofstede Veldzicht meegegroeid met de veranderingen in de landbouw. Alle bouwwerken vertellen samen met hun bouwsporen het verhaal van de boerderij. Wat de toekomst voor Veldzicht precies gaat brengen, is nog niet bekend. Daarvoor gaan we de komende tijd op zoek naar een partij om mee samen te werken. Maar wat het ook gaat worden, de bestemming zal altijd passen bij de monumentale waarden. Dat betekent niet dat er niets meer kan en de boerderij in feite een ‘museum’ wordt. Er begint een nieuw hoofdstuk, met een nieuwe functie. Daarmee zal een nieuwe tijdlaag aan Hofstede Veldzicht toegevoegd worden, met respect voor de oude tijdlagen.
Bijgebouwen van de hofstede