Ankerplaatsen

Veel verhalen en video’s op deze website zijn verbonden met een plek, persoon, voorwerp of een document. We noemen deze verhalen ankers. Verspreid door Zeeland hangen ankerschildjes met een QR-code die een plek, monument of object verbinden met de verhalen op zeeuwseankers.nl. Er zijn echter ook plekken waarbij niet één verhaal te vertellen is, maar de geschiedenis als het ware in tijdlagen ligt opgestapeld. Deze plekken noemen we ankerplaatsen, plekken van meervoudige betekenis in de geschiedenis van Zeeland. Op die ankerplaats worden verhalen verteld, waarin verschillende thema’s uit Zeeuwse Ankers bijeenkomen (zie hiervoor de pagina thema’s op deze website). Daarnaast kan er informatie worden opgedaan, niet alleen over die plek zelf, maar ook over de omgeving. Een ankerplaats biedt gelegenheid voor reflectie en historische beleving.

Klapbanken

De ankerplaats wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een klapbank. Dergelijke banken stonden vroeger op centrale plaatsen in Zeeuwse dorpen en steden en daar werd ‘geklapt’ (gekletst). Zo vertelden de mensen elkaar verhalen over zichzelf, over gebeurtenissen in het dorp of over het nieuws van de dag. Bij deze nieuwe klapbanken worden ook verhalen verteld, die klinken vanuit luidsprekers in de rugleuning en te activeren zijn met een startknop. Iedere klapbank bevat een dichtregel van Jan J.B. Kuipers. Ankerplaatsen zijn vrij te bezoeken. Er zijn 10 ankerplaatsen in Zeeland tot stand gebracht.

De eerste ankerplaats is ingericht op de Oosterscheldedijk in Yerseke op het terrein van De Oesterij. De verhalen gaan over het Verdronken Land van Zuid-Beveland (circa 1530), de mossel- en oestercultuur (circa 1870) en het koenkelen in Yerseke (circa 1930).

De zilte schat in kalk en hoorn
die danken wij aan Felix’toorn.

De tweede ankerplaats bevindt zich aan de Molenweg in Dreischor, nabij Museumboerderij Goemanszorg. De verhalen gaan over schorren en dijken (circa 1350), de landbouw door de eeuwen heen (circa 1770) en het Dijkwater en de daaraan gelegen landbouwhavens (circa 1920).

Polders door dijken omkringd, omringd de kerk met huizen
Paarden ploegend als golf, buiten je havens en sluizen.

De derde ankerplaats bevindt zich aan de Monsterweg in Borssele, bij de Berg van Troje in Borssele. De verhalen gaan over de Berg van Troje (1300), over de aanleg van polder en dorp (1616), over de bevrijding van Borssele (1944) en over een nieuwe zeehaven (1970).

’t Harnas van Troje is nu ’t staal der schepen
– de Berg is voor vloed noch vore geweken.

De vierde ankerplaats staat op de dijk bij camping Anna Friso aan de Strandhoekweg in Kamperland. De verhalen gaan over de herdijking van Noord-Beveland (1598), het leven en werk van landarbeiders (1850) en de opening van de Oosterscheldekering (1986).

Wind golft water, later het loof | Dam snijdt recht, 
echo van de weg | De schuur een schip op groene horizon

De vijfde ankerplaats staat bij restaurant Dockside, naast het Industrieel Museum Zeeland, in Sas van Gent. De verhalen gaan over de aanleg van de eerste sluis (1563), de inname van de vesting Sas van Gent door Frederik Hendrik (1644) en de opkomst van de industrie (1900).

Schepen trekken door de sluis, het kanaal draagt ons naar zee
Door hard labeur vaart uit de vesting de geur van suiker mee 

De zesde ankerplaats staat bij de Bollewerckpoort of Keldermanspoort, aan de Oude Havensteeg in Hulst. De verhalen gaan over de middeleeuwse haven- en handelsstad (1180), de versterking van de vesting (1618), over het conflict rond de Willibrorduskerk, die hervormden en katholieken moesten delen (1807) en over de bevrijding van Hulst (1944).

Een vesting als een ster: de faam der Hulster haven
Een toren die Mars versloeg: de oerdrang tot beschaven

De zevende ankerplaats bevindt zich bij Museum de Burghse Schoole in Burgh. Hier kun je verhalen beluisteren over Brabers, een nederzetting in de late steentijd (2000 jaar v Chr), de woelige tijd van de Vikingen (892), het onderwijs in de Burghse Schoole (1845) en de Tweede Wereldoorlog (1944).

Ook de school een burg, de rusting van het weten
Het spoor in deze grond behoedt ons voor vergeten

De achtste ankerplaats staat bij restaurant ’t Veerhuis bij Anna Jacobapolder. De verhalen die je hier kunt beluisteren gaan over het leven op het schor (1487), de Spaanse troepen die wadend door het Zijpe de geuzen verrassen (1575), de tramlijn en het veer (1900) en de Duitse aanval tijdens de Tweede Wereldoorlog (1945).

Op de wal van de stelle de schimmen van schapen
Het zog van de boot, spoor van Spaanse soldaten

De negende ankerplaats is te vinden bij de Sint-Baafskerk in Aardenburg. Hier klinken verhalen over het Romeinse castellum (260 na Chr.), de Sint-Baafskerk (1300), de Franse aanval (1672) en de bevrijding van Aardenburg (1944).

Sint-Baafs klept onraad, want ziet: de vijand naakt.
O vaandrig, redt ons: Romein, ontwaakt niet – slaapt!

De tiende ankerplaats is te vinden in het vernieuwde Molenwaterpark in Middelburg, tegenover de Schouwburg. De verhalen die je hier kunt beluisteren gaan over de Abdij als machtszetel (1450), het Molenwater als spuikom voor de haven (1588), Johannes Goedaert (1660) en de stadsbrand (1940).

Spiegel van verdwenen water, macht van de Abdij verdampt:
penseel van metamorfose, zelfs de felste oorlogsbrand